«Πράσινες» ενισχύσεις σε επαγγελματίες αγρότες, έξτρα πριμ σε νέους γεωργούς και σε λιγότερο ευνοημένες περιοχές, χωρίς την χρήση των μέχρι σήμερα γνωστών ως ιστορικών δικαιωμάτων, προβλέπονται – μεταξύ άλλων – στην συμφωνία για τη μεταρρύθμιση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής μετά το 2013, στην οποία κατέληξαν την Πέμπτη 26 Ιουνίου το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο υπουργών Γεωργίας της ΕΕ και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.Φυσικά, τα τελικά νούμερα τελούν υπό την αίρεση των συνεχιζόμενων διαπραγματεύσεων για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ) της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για το διάστημα 2014 – 2020.
Πάντως, από την πλευρά του ο αρμόδιος Επίτροπος για τη Γεωργία και την Αγροτική Ανάπτυξη, κ. Dacian Cioloş, δήλωσε ενθουσιασμένος με την εν λόγω συμφωνία καθώς: «Δίνει στην Κοινή Αγροτική Πολιτική μια νέα κατεύθυνση, η οποία λαμβάνει περισσότερο υπόψη τις προσδοκίες της κοινωνίας, όπως εκφράστηκαν κατά τη δημόσια συζήτηση την άνοιξη του 2010. Η συμφωνία αυτή θα οδηγήσει σε ριζικές αλλαγές: κάνοντας τις άμεσες ενισχύσεις δίκαιες και πράσινες, ενισχύοντας τη θέση των γεωργών στην αλυσίδα παραγωγής τροφίμων και καθιστώντας την ΚΑΠ αποτελεσματικότερη και διαφανέστερη. Οι αποφάσεις αυτές αποτελούν ισχυρή απάντηση της ΕΕ στις προκλήσεις της ασφάλειας των τροφίμων, της κλιματικής αλλαγής, της ανάπτυξης και της απασχόλησης στις αγροτικές περιοχές. Η ΚΑΠ θα διαδραματίσει καίριο ρόλο στην επίτευξη του γενικού στόχου της προώθησης της έξυπνης, βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης».
Αναλυτικότερα, τα βασικά σημεία της συμφωνίας για την νέα ΚΑΠ, όπως περιγράφονται σε σχετική ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, περιλαμβάνουν τα εξής:
Δικαιότερες ενισχύσεις
Οι άμεσες ενισχύσεις θα πρέπει να κατανέμονται με δικαιότερο τρόπο, μεταξύ των κρατών μελών, των περιφερειών και των αγροτών, βάζοντας τέλος στις «ιστορικές αναφορές»:
1. Σύγκλιση: η κατανομή του προϋπολογισμού της ΚΑΠ θα διασφαλίσει ότι κανένα κράτος μέλος δεν θα λαμβάνει λιγότερο από το 75% του κοινοτικού μέσου όρου από 2019. (Το σημείο αυτό υπόκειται σε έγκριση στο πλαίσιο των συζητήσεων του ΠΔΠ). Μέσα σε ένα δεδομένο κράτος μέλος ή περιφέρεια, οι διαφορές στα επίπεδα των ενισχύσεων θα μειωθούν ανάμεσα στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις: η ενίσχυση ανά εκτάριο δεν μπορεί να είναι μικρότερη από το 60% του μέσου όρου των ενισχύσεων που καταβάλλονται, από το 2019, σε μία ενιαία διοικητική ή αγρονομική περιοχή. Τα κράτη μέλη θα είναι σε θέση να αυξήσουν την υποστήριξη για τις μικρές και μεσαίες εκμεταλλεύσεις, διαθέτοντας υψηλότερα επίπεδα ενισχύσεων για τα «πρώτα εκτάρια» της εκμετάλλευσης. Για τα νέα κράτη μέλη, το απλοποιημένο καθεστώς της στρεμματικής ενίσχυσης (ΚΕΣΕ) – μια ενιαία ενίσχυση ανά εκτάριο – μπορεί να παραταθεί μέχρι το 2020.
2. Μόνο οι αγρότες που δραστηριοποιούνται σήμερα μπορούν να επωφεληθούν από τα συστήματα στήριξης του εισοδήματος (θα υπάρξει κατάλογος δραστηριοτήτων που εξαιρούνται). Οι νέοι αγρότες θα πρέπει να ενθαρρύνονται να δημιουργήσουν επιχειρήσεις, με την εισαγωγή σε όλα τα κράτη μέλη ενός συμπληρώματος ενίσχυσης της τάξης του 25% κατά τα πρώτα 5 έτη, εκτός από τα υπάρχοντα επενδυτικά μέτρα που απευθύνονται σε νέους αγρότες.
3. Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να είναι σε θέση να διαθέσουν αυξημένα ποσά βοήθειας προς τις λιγότερο ευνοημένες περιοχές. Θα είναι δυνατόν να κατανεμηθούν συνδεδεμένες ενισχύσεις για περιορισμένο αριθμό προϊόντων, με ειδική σύνδεση του 2% για πρωτεΐνες φυτικής προέλευσης, έτσι ώστε να καταστεί η Ε.Ε. λιγότερο εξαρτημένη από τις εισαγωγές στον τομέα αυτό.
Ενίσχυση της θέσης των αγροτών στην αλυσίδα παραγωγής
Η περαιτέρω βελτίωση του προσανατολισμού προς την αγορά της ευρωπαϊκής γεωργίας θα πρέπει να υποστηρίζεται από τη διάθεση νέων πόρων για τους αγρότες, έτσι ώστε να μπορούν να είναι αξιόπιστοι συμμετέχοντες στην αλυσίδα παραγωγής τροφίμων:
1. Θα πρέπει να προωθηθούν επαγγελματικές και διεπαγγελματικές οργανώσεις, ενώ για ορισμένους τομείς θα υπάρξουν ειδικές ρυθμίσεις σχετικά με το δίκαιο του ανταγωνισμού (γάλα, βόειο κρέας, ελαιόλαδο, δημητριακά). Οι οργανώσεις αυτές θα είναι σε θέση να αυξήσουν την αποτελεσματικότητα των συμφωνιών πωλήσεων για λογαριασμό των μελών τους.
2. Οι ποσοστώσεις ζάχαρης θα πρέπει να καταργηθούν από το 2017, ενώ η οργάνωση του τομέα της ζάχαρης θα πρέπει να ενισχυθεί βάσει συμβάσεων και υποχρεωτικών διεπαγγελματικών συμφωνιών.
3. Από το 2016, στον τομέα του οίνου, το σύστημα των δικαιωμάτων φύτευσης θα πρέπει να αντικατασταθεί από ένα δυναμικό μηχανισμό διαχείρισης φυτεύσεων – αδειών στον οποίο οι επαγγελματίες θα εμπλέκονται σε μεγαλύτερο βαθμό, που θα εφαρμόζεται μέχρι το 2030, με ένα σταθερό όριο φύτευσης αμπελιών της τάξης του 1% ετησίως.
Επιπλέον, νέα εργαλεία διαχείρισης κρίσεων θα πρέπει να τεθούν σε εφαρμογή:
4. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα είναι σε θέση να επιτρέψει προσωρινές παραγωγές για τη διαχείριση των ποσοτήτων που διατίθενται στην αγορά.
5. Δημιουργία ενός αποθεματικού κρίσεων (συμπεριλαμβανομένης μιας γενικής ρήτρας έκτακτης ανάγκης).
6. Σύμφωνα με τα προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης, τα κράτη μέλη θα είναι σε θέση να ενθαρρύνουν τους γεωργούς να λάβουν μέρος μηχανισμούς πρόληψης κινδύνων (συστήματα στήριξης του εισοδήματος ή αμοιβαία κεφάλαια) και να επινοήσουν υποπρογράμματα ανάπτυξης για τομείς που αντιμετωπίζουν ιδιαίτερα προβλήματα.
Πράσινες ενισχύσεις
Όλα τα κράτη μέλη, όλες οι αγροτικές περιοχές και όλοι οι αγρότες θα λάβουν απλά, αποδεδειγμένα μέτρα για την προώθηση της αειφορίας και την καταπολέμηση της αλλαγής του κλίματος. Μεταξύ 2014 και 2020, πάνω από 100 δισ. ευρώ θα επενδυθούν για να βοηθήσουν τη γεωργία να ανταποκριθεί στις προκλήσεις της ποιότητας του εδάφους και των υδάτων, της βιοποικιλότητας και της κλιματικής αλλαγής:
1. «Πρασίνισμα» του 30% των άμεσων ενισχύσεων, το οποίο θα πρέπει να συνδέεται με τρεις φιλικές προς το περιβάλλον γεωργικές πρακτικές: διαφοροποίηση των καλλιεργειών, διατήρηση μόνιμων βοσκοτόπων και διατήρηση του 5%, και από το 2018 του 7% ως περιοχών οικολογικού ενδιαφέροντος, ή μέτρα που θεωρούνται ότι έχουν τουλάχιστον ισοδύναμα περιβαλλοντικά οφέλη.
2. Τουλάχιστον το 30% του προϋπολογισμού των προγραμμάτων αγροτικής ανάπτυξης θα πρέπει να διατεθεί για τα γεωργο-περιβαλλοντικά μέτρα, τη στήριξη για τη βιολογική γεωργία, ή σχέδια που συνδέονται με φιλικές προς το περιβάλλον επενδύσεις, ή μέτρα καινοτομίας.
3. Τα γεωργοπεριβαλλοντικά μέτρα θα αναβαθμιστούν με συμπλήρωση πρακτικών πρασινίσματος. Τα προγράμματα αυτά θα πρέπει να θεσπίσουν και να επιτύχουν υψηλότερους περιβαλλοντικούς στόχους προστασίας (ως εγγύηση κατά της διπλής χρηματοδότησης).
Αποτελεσματικότητα και διαφάνεια
Τα μέσα της ΚΑΠ θα επιτρέψουν σε κάθε κράτος μέλος της ΕΕ την εκπλήρωση των κοινών στόχων με ένα αποτελεσματικό και ευέλικτο τρόπο, λαμβάνοντας υπόψη την ποικιλομορφία των 27, και σύντομα των 28, κρατών μελών:
1. Το ποσό της χρηματοδότησης για την υποστήριξη της έρευνας, της καινοτομίας και της ανταλλαγής γνώσεων θα διπλασιαστεί.
2. Τα προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης θα πρέπει να συντονίζονται καλύτερα με άλλα ευρωπαϊκά ταμεία και η τομεακή προσέγγιση θα πρέπει να αντικατασταθεί από μια πιο προσαρμόσιμη σε εθνικό ή περιφερειακό επίπεδο στρατηγική προσέγγισης.
3. Ένα απλοποιημένο καθεστώς ενισχύσεων για τους μικροκαλλιεργητές θα είναι διαθέσιμο στα κράτη μέλη που το επιθυμούν.
4. Οι λεπτομέρειες του συνόλου των ενισχύσεων της ΚΑΠ θα πρέπει να δημοσιοποιούνται, με εξαίρεση τα πολύ μικρά ποσά που διατίθενται για τους μικρούς αγρότες.
Όπως σημειώνεται, όλες οι πτυχές της μεταρρύθμισης θα αρχίσουν να εφαρμόζονται από 1ης Ιανουαρίου 2014, εκτός από τη νέα δομή των άμεσων ενισχύσεων («πράσινες» πληρωμές, πρόσθετη ενίσχυση για τους νέους, κλπ.) που θα ισχύουν από το 2015, προκειμένου να δοθεί χρόνος στα κράτη μέλη για ενημέρωση των αγροτών σχετικά με τη νέα ΚΑΠ και την προσαρμογή των υπολογιστικών συστημάτων διαχείρισής της.
Σήμερα η παρουσίαση της συμφωνίας
Με σχετική Συνέντευξη Τύπου σήμερα, Πέμπτη 27 Ιουνίου, από τις Βρυξέλλες, που θα μεταδοθεί μέσω webstreaming σε όλα τα κράτη μέλη της Ε.Ε., ο αρμόδιος για την Γεωργία και την Αγροτική Ανάπτυξη Επίτροπος, κ. Dacian Ciolos, θα παρουσιάσει την συμφωνία για την νέα ΚΑΠ.
Οι ενδιαφερόμενοι στην Ελλάδα θα έχουν την δυνατότητα να την παρακολουθήσουν από τα γραφεία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα (Αμαλίας 8, Σύνταγμα) στις 13.30.
Μάλιστα, μετά τη Συνέντευξη Τύπου, προγραμματίζεται να ακολουθήσει σύντομη παρουσίαση από τον κ. Τάσο Χανιώτη, Διευθυντή της Γενικής Διεύθυνσης της ΕΕ “Γεωργία και Αγροτική Ανάπτυξη”, ο οποίος ήταν παρών σε όλες τις κρίσιμες συζητήσεις αναμόρφωσης, ο οποίος θα απαντήσει σε ερωτήσεις.
Επίσης, στην σχετική πρόσκληση σημειώνεται ότι ο Επίτροπος θα επισκεφθεί στο μέλλον την Ελλάδα προκειμένου να παρουσιάσει λεπτομερώς τα αποτελέσματα της αναμόρφωσης της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής.
Για περισσότερες πληροφορίες δείτε:
Την ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
