Του Αλ. Αυλωνίτη
Αποφασιστικό χτύπημα κατά της διαφθοράς και της δωροδοκίας σε όλα τα μήκη και πλάτη του δημόσιο βίου, αλλά και στον ιδιωτικό τομέα, επιχειρεί η κυβέρνηση με νομοσχέδιο που αυστηροποιεί αλλά και διευρύνει το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο.
Σύμφωνα με νομοσχέδιο που έδωσε χθες στη δημόσια διαβούλευση ο υπουργός Δικαιοσύνης Χ. Αθανασίου, ως “όπλα” στην καταπολέμηση της διαφθοράς αξιοποιούνται οι αυστηρές ποινές για την τιμωρία της δωροδοκίας (απειλείται με κάθειρξη έως 10 ετών και όταν τα ωφελήματα είναι μικρότερα των 120.000 ευρώ), η αντιμετώπιση του φαινομένου και στον ιδιωτικό τομέα, η ευνοϊκή μεταχείριση όσων συμβάλλουν στην αποκάλυψη τέτοιων υποθέσεων, η χρησιμοποίηση “σύγχρονων” ανακριτικών μεθόδων για την εξιχνίασή τους (κάμερες, άρση απορρήτου, διείσδυση κλπ), η ιδιαίτερη προστασία όσων θα χαρακτηρίζονται στο εξής “μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος”.
Στο νομοσχέδιο προβλέπεται για πρώτη φορά ότι οποιοσδήποτε πολιτειακός ή πολιτικός αξιωματούχος (από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τον Πρωθυπουργό, τα μέλη της κυβέρνησης, βουλευτές, μέχρι και περιφερειάρχες, δημάρχους κλπ.) ζητεί η παίρνει άμεσα ή μέσω τρίτου, οποιοδήποτε αθέμιτο ωφέλημα ως αντάλλαγμα για κάποια πράξη ή παράλειψη, κατά την άσκηση των καθηκόντων του, θα τιμωρείται με κάθειρξη 10-20 ετών και χρηματική ποινή 15.000-150.000 ευρώ. Αντίστοιχη υψηλή ποινή (που μέχρι τώρα ήταν φυλάκιση 1-5 ετών) προβλέπεται για μέλη της Βουλής, των ΟΤΑ και επιτροπών τους που δέχονται ωφελήματα για την ψήφο τους.
Στις περιπτώσεις αυτές προβλέπεται επίσης δήμευση των παράνομων περιουσιακών στοιχείων, στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων, ενώ ισχύουν και οι γενικότερες διατάξεις για την επιεική μεταχείριση και ιδιαίτερα μειωμένες ποινές για όσους αποκαλύπτουν ουσιώδη στοιχεία για την εμπλοκή υπουργών, κλπ.
Με τις ίδιες ποινές (10-20 έτη και χρηματικές) τιμωρείται και αυτός που δωροδοκεί κρατικό αξιωματούχο, ενώ ε φυλάκιση 1-5 ετών απειλούνται οι διευθυντές επιχειρήσεων που δεν απέτρεψαν υπαλλήλους τους από τη δωροδοκία.
Ο υπάλληλος που δέχεται αθέμιτο ωφέλημα για ενέργεια ή παράλειψή του τιμωρείται με φυλάκιση 1-5 ετών και χρηματική ποινή 5000-5.000 ευρώ και αν η πράξη του αντίκειται στα καθήκοντά του τιμωρείται με κάθειρξη 5-10 ετών και χρηματική ποινή 15.000-150.000 ευρώ χωρίς να λαμβάνεται πλέον υπόψη το “πλαφόν” που προβλεπόταν παλιότερα (δηλαδή να υπάρχει ωφέλημα άνω των 120.000 ευρώ για τον κακουργηματικό χαρακτήρα). Με ποινές 1-3 ετών απειλούνται και οι προϊστάμενοι, επιθεωρητές, κλπ αν από αμέλεια δεν απέτρεψαν τον υπάλληλο να δωροδοκήσει ή να δωροδοκηθεί. Παρόμοιες ρυθμίσεις προβλέπονται και για τους δικαστικούς λειτουργούς.
Το νομοσχέδιο τιμωρεί και την εμπορία επιρροής και τους μεσάζοντες. Έτσι όποιος ζητεί ή παίρνει οποιοδήποτε ωφέλημα (για τον εαυτό του ή άλλον) ως αντάλλαγμα για αθέμιτη επιρροή σε αξιωματούχο πολιτειακό, πολιτικό, δικαστικό, υπάλληλο, απειλείται με φυλάκιση 1-5 ετών και χρηματική ποινή 5.000-50.000 ευρώ. Ίδια ποινή προβλέπεται και για όποιον προσφέρει ή υπόσχεται τέτοιο ωφέλημα για αθέμιτη επιρροή.
Σύμφωνα με άλλε ρυθμίσεις με αντίστοιχες ποινές απειλείται και ο επιχειρηματίας που δωροδοκεί ή δωροδοκείται ενεργώντας στον ιδιωτικό τομέα με πρόβλεψη δήμευσης των δώρων.
Στα μέτρα επιείκειας για όσους συμβάλλουν ουσιωδώς στην αποκάλυψη πράξεων διαφθοράς, συγκαταλέγονται οι μειωμένες ποινές για όσους αποκαλύπτουν δωροδοκίες.
Η εφαρμογή των διατάξεων και για την τιμωρία αξιωματούχων υπαλλήλων που μετέχουν σε διεθνείς ή υπερεθνικούς οργανισμούς, σε διεθνείς κοινοβουλευτικές συνελεύσεις, σε διεθνή δικαστήρια και διαιτητικά όργανα, κλπ. ο υπουργός Δικαιοσύνης θα μπορεί να “μπλοκάρει” μια δίωξη για να μην διαταραχθούν οι διεθνείς σχέσεις της ώρας (όπως γίνεται μέχρι τώρα) αλλά δεν θα μπορεί πλέον να “παγώνει” τη δίωξη για δωροδοκία αλλοδαπών δημοσίων λειτουργών στις διεθνείς επιχειρηματικές συναλλαγές.
Ιδιαίτερη προστασία προβλέπεται για όσους θα χαρακτηρίζονται από τις δικαστικές αρχές ως “μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος” εφόσον χωρίς να εμπλέκονται οι ίδιοι στην υπόθεση και χωρίς να αποβλέπουν σε προσωπικό του όφελος, συμβάλλουν ουσιωδώς στην αποκάλυψη διεφθαρμένων αξιωματούχων και υπαλλήλων με τις πληροφορίες που δίνουν στις διωκτικές αρχές.
Τέλος χαρακτηρίζονται ως λογιστικά αδικήματα και τιμωρούνται με φυλάκιση 1-3 ετών (αν δεν προβλέπεται βαρύτερη ποινή) η τήρηση λογαριασμών εκτός βιβλίων της, η διενέργεια συναλλαγών εκτός βιβλίων, η καταχώρηση ανύπαρκτων δαπανών ή υποχρεώσεων, η κατάρτιση ή χρήση αναληθούς τιμολογίου, όταν γίνονται για να διευκολυνθεί η συγκαλυφθεί πράξει δωροδοκίας αξιωματούχου (πολιτικού, δικαστικού υπαλλήλου).
