Εξαιρετικά ενδιαφέρουσες σκέψεις και προτάσεις για τη γεωργική ανάπτυξη της Ανατ.Φθιώτιδας δημοσιοποιήθηκαν από τον Αθανάσιο Καραπέτσα, Οικονομικό Διπλωμάτη και υποψήφιο Δημοτικό Σύμβουλο Στυλίδας με το συνδυασμό « Πνοή Ελπίδας » του υποψήφιου Δημάρχου Θανάση Παπαϊωάννου, με ανάρτησή του στο facebook.
Ακολουθεί η σχετική ανάρτηση
ΣΚΕΨΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΦΘΙΩΤΙΔΑΣ
Με αφορμή τη συζήτηση περί ακαρπίας του ελαιώνα της περιοχής μας, θα ήθελα να εκφράσω τις σκέψεις μου για τη γεωργική ανάπτυξη της περιοχής μας.
Το φαινόμενο της ακαρπίας, λόγω της κλιματικής αλλαγής, αναμένεται να επιδεινωθεί. Για αυτό επιβάλλεται αφενός η άμεση ενίσχυση των παραγωγών και αφετέρου να δημιουργηθεί ένας μόνιμος μηχανισμός ενισχύσεων και αντιμετώπισης των αιτίων της ακαρπίας.
Η Ανατολική Φθιώτιδα στηρίζεται σχεδόν αποκλειστικά στην καλλιέργεια της βρώσιμης ελιάς και κυρίως της ποικιλίας Άμφισσας. Πρόκειται για εξαιρετική ποικιλία, που όμως χαρακτηρίζεται από διετή κύκλο καρποφορίας και ακαρπίας, ο οποίος θα ήταν ηπιότερος αν είχαμε παράλληλη παραγωγή και άλλων ποικιλιών.
Επίσης, αν και ο συνδυασμός κλίματος και εδάφους της περιοχής μας είναι ιδανικός για την παραγωγή πολύ υψηλής ποιότητας ελαιόλαδου, το αντιμετωπίζουμε μάλλον ως παραπροϊόν.
Ασφαλώς, η μείωση της εξάρτησης από την μονοκαλλιέργεια και η μετάβαση σε ένα πιο ισορροπημένο μοντέλο γεωργικής παραγωγής θα ήταν ωφέλιμη, αλλά η λύση αυτή είναι εφικτή μόνο εν μέρει και σε πολύ μακροχρόνιο ορίζοντα.
Τα πλέον πιεστικά προβλήματα των παραγωγών είναι η συνεχής αύξηση του κόστους παραγωγής, η έλλειψη εργατών γης και η ταχέως εξελισσόμενη κλιματική αλλαγή που τείνει να μετατρέψει σε άνυδρες και άγονες τις καλλιέργειές μας. Σε αυτό βέβαια συνετέλεσαν και εσφαλμένες πρακτικές άρδευσης και καλλιέργειας. Θα χρειαστεί στήριξη της πολιτείας, θεσμικές αλλαγές και χρήση της τεχνολογίας για να βρεθούν λύσεις.
Βέβαια, για τους παραγωγούς το πλέον κρίσιμο θέμα είναι η τιμή που θα πιάσει το προϊόν τους, η οποία συχνά δεν καλύπτει ούτε καν το κόστος παραγωγής. Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στον έλεγχο της αγοράς από ένα μικρό αριθμό εμπόρων.
Όμως, ο κρίσιμος παράγοντας είναι ότι, ενώ έχουμε πάρα πολύ μεγάλη πρωτογενή παραγωγή, δεν καταφέραμε ποτέ να καθετοποιήσουμε την τοπική οικονομία, αναπτύσσοντας παράλληλα τη μεταποίηση και το εμπόριο ελαιών.
Υπάρχουν βέβαια η Ένωση Ελαιουργικών Συνεταιρισμών και κάποιες μικρές αλλά δραστήριες ιδιωτικές επιχειρήσεις συσκευασίας και εμπορίας ελιάς. Όμως, ο μεγάλος όγκος της παραγωγής μας αγοράζεται από εμπόρους από άλλες περιοχές της Ελλάδας, αλλά και από την Ισπανία και την Ιταλία. Όλοι αυτοί μεταποιούν τις δικές μας ελιές, μακριά από την περιοχή μας και τις εμπορεύονται με δική τους επωνυμία. Έτσι το προϊόν μας πωλείται ως μη επώνυμο και χωρίς διαφοροποίηση σε σχέση με τον ανταγωνισμό, άρα με χαμηλότερη τιμή. Επίσης, το μεγαλύτερο μέρος της προστιθέμενης αξίας παράγεται αλλού και από άλλους. Χάνουμε δηλαδή εισοδήματα που θα είχαν πολλαπλασιαστικά οφέλη για την τοπική οικονομία, αλλά και πολύτιμες θέσεις εργασίας στο δευτερογενή και τριτογενή τομέα, με αποτέλεσμα να διογκώνεται η ανεργία των νέων και να φεύγουν από τον τόπο μας.
Ένα προϊόν για να έχει υψηλή τιμή, δεν φτάνει να είναι ποιοτικό, αλλά πρέπει να διαθέτει και αναγνωρισιμότητα. Δυστυχώς, ενώ είμαστε μια από τις μεγαλύτερες και παλαιότερες περιοχές καλλιέργειας της ελιάς, δεν καταφέραμε ποτέ να κάνουμε το προϊόν ΄Ελιά Στυλίδας΄ επώνυμο και εξακολουθούμε να διαθέτουμε το σύνολο σχεδόν της παραγωγής μας χύμα και χωρίς επωνυμία.
Ακόμη και το ΠΟΠ που αναγνωρίσαμε, του δώσαμε το αστείο και αντιεμπορικό όνομα «Κονσερβολιά Στυλίδας». Βέβαια, παρόμοια ατυχή ονόματα χρησιμοποιήθηκαν και σε ΠΟΠ άλλων περιοχών, καθώς με τη λέξη αυτή συνδέεται η καλλιεργούμενη ποικιλία. Όμως, για ποιο λόγο έπρεπε να αντιγράψουμε και εμείς την ίδια λάθος πρακτική? Πρόκειται για κακόηχο όνομα που δύσκολα προφέρεται σε ξένες γλώσσες και κυρίως παραπέμπει στις κονσέρβες που είναι ότι χειρότερο ως εικόνα προϊόντος, καθώς στη συνείδηση του καταναλωτή συνδυάζονται με τη χαμηλή ποιότητα και την ανθυγιεινότητα. Εμείς έπρεπε να βρούμε ένα απλό και εύηχο όνομα και να ακολουθήσουμε μια συνεπή πολιτική να κάνουμε το προϊόν μας επώνυμο.
Για παράδειγμα το όνομα αυτό θα μπορούσε να είναι το απλούστατο ‘Ελιές Στυλίδας’, χωρίς βέβαια να περιοριστούμε μόνο στη Στυλίδα, καθώς ολόκληρη η Ανατολική Φθιώτιδα είναι μια ενιαία ομοιογενής περιοχή, με κοινά χαρακτηριστικά και ταυτόσημο προϊόν. Βέβαια το ΠΟΠ δεν μπορεί να αλλάξει όνομα. Θα μπορούσαμε ίσως να εξετάσουμε μελλοντικά τη δημιουργία ενός ΠΓΕ με το όνομα «Ελιά Στυλίδας», ώστε να μπορέσουμε να αναπτύξουμε μεταποιητική βιομηχανία και να καταστούμε σταδιακά κέντρο παραγωγής, επεξεργασίας και εμπορίας ελαιών από όλες τις περιοχές της Ελλάδας.
Για να πάμε μπροστά πρέπει να βλέπουμε μακριά και να έχουμε όραμα, κυρίως όμως πρέπει να εργαστούμε μεθοδικά, με πρόγραμμα και στη βάση συγκεκριμένων στόχων και πολιτικών για την επίτευξή τους. Θα ήταν ίσως χρήσιμο να ιδρυθεί ένα Κέντρο Ελιάς στη Στυλίδα, με αντικείμενο την εκπαίδευση, την έρευνα και την επεξεργασία πολιτικών για την ανάπτυξη της ελαιοκαλλιέργειας, το οποίο θα μπορούσε με την κατάλληλη ηγεσία και στελέχωση να αποκτήσει πανελλήνια ή ακόμη και διεθνή εμβέλεια.
Μια ολοκληρωμένη ανάπτυξη, πέραν της πρωτογενούς, δευτερογενούς και τριτογενούς παραγωγής, πρέπει να επεκταθεί στο απώτερο μέλλον και στην έρευνα, την καινοτομία και την παραγωγή τεχνολογίας. Ίσως αυτά να ακούγονται υπερβολικά, αλλά υπάρχουν άλλοι που μεγαλούργησαν με αυτόν ακριβώς τον τρόπο. Γιατί όχι και εμείς. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το Ισραήλ που κατάφερε να κάνει εύφορη ακόμη και την έρημο και σήμερα είναι κορυφαίος παγκοσμίως εξαγωγέας γεωργικής τεχνολογίας.
Στο άμεσο μέλλον όμως, επιβάλλεται να υιοθετήσουμε ένα συνεκτικό πρόγραμμα προβολής και προώθησης του προϊόντος της περιοχής μας στις ξένες αγορές, για να μπορέσουν να αναπτυχθούν οι δικές μας επιχειρήσεις επεξεργασίας και εμπορίας ελαιών και να καταστήσουμε σταδιακά επώνυμη την ελιά Στυλίδας.
Βέβαια, η επιτόπια μεταποίηση δεν μπορεί να αναπτυχτεί από τη μία μέρα στην άλλη. Θα χρειαστεί χρόνος και χρήμα. Οι μεμονωμένοι αγρότες δεν μπορούν να το κάνουν. Οι συνεταιρισμοί και οι ενώσεις παραγωγών έχουν απαξιωθεί στη συνείδησή μας, αλλά κακώς γιατί στην πραγματικότητα είναι πολύτιμα εργαλεία. Αρκεί βέβαια να αλλάξουμε νοοτροπία και να μάθουμε να ενεργούμε συλλογικά για το κοινό καλό. Δύσκολο? Το ξέρω, αλλά έτσι πρέπει να γίνει.
Καμία μεμονωμένη επιχείρηση δεν μπορεί να αναλάβει από μόνη της το κόστος προβολής της ελιάς της περιοχής μας. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο συλλογικά και με κρατική ενίσχυση. Υπάρχουν προγράμματα ενίσχυσης των επενδύσεων στη μεταποίηση γεωργικών προϊόντων. Επίσης υπάρχουν συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την προβολή και προώθηση γεωργικών προϊόντων σε αγορές του εξωτερικού. Τα προγράμματα αυτά καλύπτουν το κόστος συμμετοχών σε διεθνείς εκθέσεις, προβολής του προϊόντος σε συνεργασία με ξένες αλυσίδες, πρόσκλησης αγοραστών, διαφήμισης του προϊόντος και άλλες δράσεις.
Υπάρχει βέβαια μια γενικότερη αδυναμία του συστήματος, καθώς τα κονδύλια για την προώθηση των εξαγωγών των γεωργικών μας προϊόντων δυστυχώς περνάνε σχεδόν πάντα στα χέρια επιτήδειων και σπαταλούνται για ίδιο όφελος, χωρίς να αξιοποιούνται για το σκοπό που προορίζονται, κυρίως λόγω έλλειψης ενημέρωσης των εμπλεκόμενων, αλλά και λόγω αδυναμιών του υπάρχοντος θεσμικού καθεστώτος.
Προσωπικά έχω εργαστεί επί 35 χρόνια για την προώθηση των ελληνικών εξαγωγών στο εξωτερικό και έχω αποκτήσει πολύτιμη εμπειρία σε θέματα προβολής και προώθησης γεωργικών προϊόντων. Πιστεύω ότι μπορώ να βοηθήσω στην κατάρτιση ενός ολοκληρωμένου προγράμματος καθετοποιημένης ανάπτυξης του κλάδου της ελιάς, που να περιλαμβάνει τη χρήση της τεχνολογίας για τη βελτίωση της ποιότητας και τη μείωση του κόστους, την ανάπτυξη της μεταποίησης και της εμπορίας και τη σταδιακή μετατροπή της ελιάς Στυλίδας σε επώνυμο προϊόν υψηλής προστιθέμενης αξίας.
Δεν διεκδικώ το μονοπώλιο της γνώσης και της αλήθειας, αλλά καταθέτω αυτές τις σκέψεις, με την ελπίδα ότι θα μπορούσαν να συμβάλλουν σε ένα γόνιμο και ειλικρινή διάλογο για την γεωργική ανάπτυξη της περιοχής μας.
