Γίνεται αρκετή συζήτηση για την “εισβολή” ξένων λέξεων στο λεξιλόγιό μας. Παρόλο που εν μέρει αυτό είναι σωστό, έχετε προσέξει ποτέ πόσες ξένες λέξεις έχουν ελληνικές ρίζες? Είναι (όσο κι αν ακούγονται πολλές), περισσότερες από 150.000 αγγλικές, 180.000 γαλλικές και αρκετές δεκάδες χιλιάδες σε άλλες γλώσσες.
Διαμαρτύρονται πολλοί για τη χρήση της λέξης “στυλό”. Κι όμως είναι γαλλική λέξη με ελληνική ρίζα.Στυλογράφος = stylographe στα Γαλλικά, που συντομεύτηκε σε stylo και επέστρεψε έτσι στην Ελλάδα.
Άλλη μια περίπτωση αντιδανεισμού λέξεων, από τις δεκάδες που έχουν γίνει ανάμεσα στις δύο χώρες.
– paper = χαρτί…. αλλά προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη “πάπυρος” όπως και το γαλλικό papier
– message = το μεσάζον (κάτι που μεσολαβεί κατά την επικοινωνία και τη
συνδιαλλαγή μεταξύ δύο ατόμων)
messenger = ο μεσάζων
Κανονικά παλιά αναφερόταν σαν “message text” (δηλαδή μεσάζον κείμενο)
αλλά η λέξη text παραλείπεται πια.
– η γαλλική λέξη προφίλ (profil) προέρχεται από το πρόθεμα προ- και τη
λέξη φίλιος, δηλαδή “δικός μου, φιλικός προς εμένα” και σε ελεύθερη
μετάφραση θα σήμαινε “πρόλογος για μένα, δηλαδή πριν με γνωρίσεις κατ’ ιδίαν”
– Όλες σχεδόν οι ελληνικές προθέσεις (εν-, εξ-, από-, επί-, προ-, παρά-, μετά-, ομο-) έχουν περάσει αυτούσιες στις περισσότερες ξένες γλώσσες, σχηματίζοντας χιλιάδες λέξεις
π.χ. en στα Γαλλικά, in στα Αγγλικά = εν (Ελληνικά)
pro, apo κ.ά.
– το Αγγλικό “is” αποτελεί συντομογραφία του “ίστημι”, όπως και το γερμανικό “ist”
– night… προέλευση από τη “νύχτα”
– eglise (Γαλλικά) = εκκλησία
αλλά ακόμα και το – φαινομενικά άσχετο – αγγλικό church προέρχεται από τα Ελληνικά ξεκίνησε από τα Αρχαία Ελληνικά σαν κυριακόν (ο οίκος του Κυρίου) έγινε στα Αρχαία Αγγλικά “cirice”, στα Μεσαιωνικά Αγγλικά “chirche” και στα Νέα Αγγλικά “church”
– venir (Γαλλικά) = βαίνω, πηγαίνω (βλ. επίσης και το “vamos”)
– ecouter (Γαλλικά) = ακούω
ecoutez = ακούτε και προφέρεται σχεδόν το ίδιο…
– pain -> πόνος
– super = υπέρ
(λέξεις που με το πολυτονικό σύστημα το πρώτο φωνήεν έπαιρνε δασεία,
έχουν μεταφερθεί στις ξένες γλώσσες με -s-, -h- ή -w- στην αρχή… π.χ.
ύδωρ -> water)
Το ίδιο και με το sub = υπό
– Η αντωνυμία “με” πέρασε όπως είναι σαν “me” στα Αγγλικά και στα Γαλλικά
– το heart προέρχεται από το αρχαίο κέαρ (καρδιά),
από όπου έχει επίσης προέλθει το αγγλικό core, το γαλλικό coeur, το
ισπανικό corazon, το ιταλικό cuore κ.ά.
– το ελληνικό “εστί (αυτός/αυτή)” το βλέπουμε σαν “est (il/elle)” στα
Γαλλικά
– escalier (Γαλλικά) = σκάλα ή scale στα Αγγλικά
– Το σενάριο το θεωρούμε ξένη λέξη
Προήλθε όμως από το scene (Ελληνικά: σκηνή) -> scenario -> σενάριο
– exist (Αγγλικά) ή exister (Γαλλικά) = εξίστημι
– miel (Γαλλικά) = μέλι
– το ελληνικό και το γαλλικό πολυτονικό σύστημα με τις οξείες, βαρείες, περισπωμένες κλπ. έχουν πολύ παρεμφερείς κανόνες και δεν είναι λίγοι αυτοί που πιστεύουν ότι τους δανείστηκε από τα Αρχαία Ελληνικά (μήπως από εκεί προέρχεται και η αδυναμία των Γάλλων γι’ αυτά?)
– crisis/critical = κρίση/κρίσιμος
– sketch = σχέδιο
– all = όλα
– anchor = άγκυρα
– η λέξη turbo προέρχεται από την τύρβη (ταραχώδης και ταχύτατη περιστροφή)
Το πρώτο κείμενο του Ξ. Ζολώτα, του 1957 έχει ως εξής:
«Kyrie.
I eulogize the archons of the Panethnic Numismatic Thesaurus and the Oecumenical Trapeza for the orthodoxy of their axioms methods and policies, although there is an episode of cacophony of the Trapeza with Hellas.
With enthusiasm we dialogue and synagonize at the synods of our didymous Organizations in which polymorphous economic ideas and dogmas are analyzed and synthesized
Our critical problems such as the numismatic plethora generate some agony and melancholy. This phenomenon is characteristic of our epoch. But, to my thesis we have the dynamism to program therapeutic practices as a prophylacis from chaos and catastrophe.
In parallel a panethnic unhypocritical economic synergy and harmonization in a democratic climate is basic. I apologize for my eccentric monologue. I emphasize my eucharistia to your Kyrie to the eugenic and generous American Ethnos and to the organizers and protagonists of this Ampitctyony and gastronomic symposia»
