Η σοβαρότερη συνέπεια που προέκυψε τα χρόνια της κρίσης για εκατοντάδες χιλιάδες μικρομεσαίους επιχειρηματίες και ελεύθερους επαγγελματίες είναι το χρέος προς τρίτους.
Τμήμα του χρέους αυτού και οι οφειλές στον ΟΑΕΕ (πρώην ΤΕΒΕ), οι οποίες αποτελούν για την συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων των επιχειρήσεων ένα τεράστιο αγκάθι.
Σύμφωνα με την 2η τριμηνιαία έκθεση προόδου του ΚΕΑΟ για το 2018 (Απρίλιος-Ιούνιος), 581.603 οφειλέτες του ΟΑΕΕ οφείλουν 14,08 δισ. ευρώ σε σύνολο οφειλών προς τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης 33,8 δισ. ευρώ. Με βάση την ίδια έκθεση, για το 2018, οι εισπράξεις από τους οφειλέτες του ΟΑΕΕ ανέρχονται στα 275 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 210 εκατ. ευρώ από τις ρυθμίσεις, δηλαδή ποσοστό 2%. Από την ίδια έκθεση διαπιστώνουμε ότι οι οφειλές προς το ΙΚΑ είναι 17,9 δισ. ευρώ και οι εισπράξεις για τις οφειλές αυτές 3,1 δισ. ευρώ, δηλαδή ποσοστό 18%. Εικόνα καθαρή, η οποία δείχνει πως ο κόσμος οφείλει στον ΟΑΕΕ, αλλά ρυθμίζει δύσκολα τις οφειλές του. Συλλέγοντας πληροφορίες από τα Επιμελητήρια μαθαίνουμε ότι ο μεγάλος αριθμός οφειλετών του ΟΑΕΕ βρίσκεται στην κλίμακα των 30-50 χιλιάδων ευρώ, γεγονός που αποδεικνύει ότι ο κύριος όγκος των οφειλών συσσωρεύτηκε τα έτη μετά την έναρξη της κρίσης.
Επί σειρά πολλών ετών η πλειοψηφία των οφειλετών του ΟΑΕΕ επιβαρύνθηκε με δυσανάλογες ως προς το εισόδημά της εισφορές. Οι εισφορές έως και το τέλος του 2016, οπότε και άλλαξε ο νόμος, ήταν τεκμαρτές, δηλαδή ένας ασφαλισμένος με 20-30 χρόνια ασφάλισης χρεωνόταν με μηνιαίες εισφορές περίπου 450 ευρώ τον μήνα, 5.400 ευρώ το έτος, ανεξαρτήτου εισοδήματος. Είτε κάποιος είχε ετήσιο εισόδημα 70.000 ευρώ, είτε είχε εισόδημα 6.000 ευρώ, η ασφαλιστική του ετήσια επιβάρυνση ήταν 5.400 ευρώ. Οι εισφορές παρέμειναν σταθερές από το 2009 και μετά, ενώ το εισόδημα κατακρημνίστηκε.
Η αδικία του προηγούμενου συστήματος χρέωσης εισφορών αναγνωρίσθηκε και αντικαταστάθηκε επίσημα με τον Νόμο Κατρούγκαλου και πλέον οι εισφορές είναι αναλογικές του εισοδήματος. Μιλώντας για το θέμα των οφειλών στον ΟΑΕΕ με οφειλέτες, συλλόγους για τον ΟΑΕΕ αλλά και με επιμελητήρια και ομοσπονδίες κατέληξα σε μια σκέψη, σε μια πρόταση η οποία ενδεχόμενα μπορεί να αποτελέσει και μία λύση, συνοπτικά θα την περιέγραφα ακολούθως:
Η πρότασή μου είναι να γίνει επανυπολογισμός των εισφορών της σύνταξης με βάση την λογική του Νόμου Κατρούγκαλου. Δηλαδή να υπολογιστούν οι οφειλόμενες εισφορές ως ποσοστό του εισοδήματος των ετών της οφειλής. Σήμερα το ποσοστό είναι 20%, και με βάση τις νέες εξαγγελίες θα είναι 13,3%. Για παράδειγμα ελεύθερος επαγγελματίας με εισόδημα 10.000 ευρώ το έτος 2011, αντί για 4.200 ευρώ εισφορές σύνταξης θα χρεωθεί με 2.000 ευρώ. Αυτό κρίνεται ως δίκαιο για δυο λόγους,
· αν κάποιος είχε μεγάλο εισόδημα και δεν πλήρωνε, δεν θα επωφεληθεί της μείωσης της οφειλής του (στρατηγικός κακοπληρωτής). Επιμένω να τονίζω το γεγονός ότι η πρόταση αυτή αφορά στα χρέη την περίοδο της κρίσης
· θα περιοριστούν τα ασφαλιστικά δικαιώματα των οφειλετών που θα απολαύσουν την μείωση της οφειλή (μικρότερη σύνταξη), σε σχέση με όσους πλήρωναν πλήρη εισφορά.
Μετά τον επανυπολογισμό και την αφαίρεση προφανώς τόκων και προσαυξήσεων προκύπτει η νέα οφειλή. Είναι λογικό πως σε κάθε είδους τέτοια παρέμβαση οφείλουμε να σεβαστούμε και να τηρήσουμε μια βασική προϋπόθεση και αυτή δεν είναι άλλη από την διατήρηση της ροής των εσόδων του ΕΦΚΑ μέσω του ΚΕΑΟ. Η ροή των εσόδων προς τον ΕΦΚΑ δεν θα διαταραχθεί καθώς μετά τον επανυπολογισμό, οι οφειλέτες θα έχουν την υποχρέωση να τηρούν την πρότερή τους ρύθμιση, δηλαδή τη ρύθμιση στο ύψος της πρώτης οφειλής (πριν τον επανυπολογισμό) για τους επόμενους 24 ή 36 μήνες.
Ο επανυπολογισμός των οφειλών εγκολπώνει την ηθική δικαίωση των οφειλετών από την μια πλευρά, καθώς αναγνωρίζει ότι οι οφειλέτες δεν μπορούσαν λόγω οικονομικής αδυναμίας να ανταποκριθούν στις πληρωμές και από την άλλη δίνει μια βιώσιμη λύση τόσο στους οφειλέτες όσο και στο Δημόσιο να εισπράττει τα οφειλόμενα.
Εκτιμώ πως με αυτή την λύση χιλιάδες ΑΦΜ θα εισέλθουν και πάλι στην κανονική οικονομία καθώς σήμερα είναι αποκλεισμένοι και δρουν εκτός οικονομίας, θα αποκατασταθεί μια σημαντική αδικία του παρελθόντος, θα δοθεί μια πραγματική δεύτερη ευκαιρία σε ανθρώπους που χρεώθηκαν χωρίς να το περιμένουν και χωρίς δόλο.
Άρθρο του Δ.Βέττα στο ΑΠΕ ΜΠΕ
