Τις δέκα κινήσεις που πρέπει να κάνουν οι περίπου 360.000 υποψήφιοι συνταξιούχοιπροκειμένου να εκδοθεί η απόφαση το συντομότερο περιγράφει ο δικηγόρος Δ. Ρίζος, ειδικός σε θέματα Εργατικού και Ασφαλιστικού Δικαίου: «Είναι απαραίτητο οι υποψήφιοι συνταξιούχοι να έχουν υπόψη τους ορισμένες απλές ενέργειες που μπορούν να βοηθήσουν στην πορεία τους προς τη σύνταξη», σημειώνει στο έθνος ο κ. Ρίζος.
Να σημειωθεί, πάντως, ότι μεγάλοι χαμένοι είναι όσοι έχουν διαδοχική ασφάλιση, αφού ο χρόνος αναμονής για την καταβολή της σύνταξης είναι διπλάσιος σε σχέση με όσους έχουν όλα τα ένσημα σε μόνο έναν φορέα.
Οι δέκα κινήσεις που προτείνει ο κ. Ρίζος είναι το εξής:
1. Ανακεφαλαίωση χρόνου ασφάλισης. Ο ασφαλισμένος σε έναν και μόνο φορέα (για παράδειγμα μόνο στο ΙΚΑ ή μόνο στον ΟΑΕΕ) μπορεί πριν από την αίτηση συνταξιοδότησης να ζητήσει την ανακεφαλαίωση του χρόνου ασφάλισής του. Αυτό είναι δυνατό να συμβεί από τα αρμόδια τμήματα των οργανισμών με την έκδοση απόφασης ανακεφαλαίωσης.
Η διαδικασία αυτή σιγουρεύει τη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος αλλά και την τελική έκδοση της απόφασης, καθώς απεικονίζει πλήρως και επίσημα τον χρόνο ασφάλισης του ασφαλισμένου.
Στο ΙΚΑ την εν λόγω διαδικασία ολοκληρώνει το Κέντρο Ανακεφαλαίωσης και υπολογίζεται πως χρειάζεται περίπου 10 με 12 μήνες για να ολοκληρωθεί (καλό είναι να ξεκινά έναν με ενάμιση χρόνο πριν από την αίτηση συνταξιοδότησης). Στον ΟΑΕΕ εμφανίζονται τόσο τα τυχόν κενά που υπάρχουν όσο και οι οφειλές. Με αυτόν τον τρόπο η προσωρινή σύνταξη χορηγείται αμέσως, χωρίς κάποια εμπλοκή μέσα σε έναν μήνα από την υποβολή του αιτήματος.
2. Εξαγορές πλασματικών ετών. Ο ασφαλισμένος που επιθυμεί να συνταξιοδοτηθεί θα πρέπει να γνωρίζει ότι μέσα σε ένα χρονικό διάστημα 6 με 8 μήνες πριν από την αίτηση οφείλει να υποβάλει τα αιτήματα για την έκδοση αποφάσεων εξαγοράς ή αναγνώρισης πλασματικών ετών.
Η εξόφληση μπορεί να γίνει είτε με δόσεις είτε με παρακράτηση από τη σύνταξη. Πλην, όμως, έτσι θα εξασφαλίσει την έκδοση προσωρινής σύνταξης, καθώς χωρίς αυτές η σχετική διαδικασία θα καθυστερήσει πάρα πολύ. Επιπρόσθετα η διαδικασία εξαγορών θα γίνει μέσα στην ανακεφαλαίωση και αναμένοντάς την, πράγμα που σημαίνει σίγουρη αναμονή πέραν του 12μήνου. Οσοι καλύπτονται από τα ταμεία και θέλουν να θεμελιώσουν δικαίωμα με βάση τις διατάξεις που ισχύουν μέχρι το τέλος του 2010, πρέπει να εξαγοράσουν τα πλασματικά μέχρι το τέλος του χρόνου. Η διορία αυτή δεν ισχύει για το Δημόσιο αλλά και για όσους καλύπτονται από τα Ταμεία και θα συνταξιοδοτηθούν με διατάξεις που ισχύουν μετά την 1η Ιανουαρίου 2011.
3. Βεβαιώσεις επιδοτούμενων χρόνων. Ταχύτερα στη σύνταξη μπορούν να βγουν οι ασφαλισμένοι που επιθυμούν να χρησιμοποιήσουν επιδοτούμενους χρόνους (ανεργία, ασθένεια) ώστε να συμπληρώσουν τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης. Για αυτές τις περιπτώσεις είναι απαραίτητο να έχει ολοκληρωθεί η έκδοση βεβαιώσεων επιδότησης πριν από την αίτηση, ώστε να μην αναζητούνται έγγραφα κατά τη διάρκεια επεξεργασίας του φακέλου.
4. Πιστοποιητικά χρόνου ασφάλισης. Για τους ασφαλισμένους που έχουν χρόνο ασφάλισης σε περισσότερους του ενός φορείς είναι απαραίτητη η έκδοση βεβαιώσεων για τον χρόνο που έχουν σε άλλα Ταμεία. Με αυτόν τον τρόπο πιστοποιείται ο χρόνος που έχουν διανύσει σε άλλα Ταμεία -πλην εκείνου που έχουν υποβάλει το αίτημα-, εξασφαλίζοντας την απρόσκοπτη έκδοση της προσωρινής σύνταξης και την ταχεία ολοκλήρωση της ανακεφαλαίωσης χρόνου καθώς έχει ήδη προσμετρηθεί (πρόχειρα).
Η εν λόγω διαδικασία αφορά βασικά και τους δημοσίους υπαλλήλους που τόσο για την αναγνώριση πλασματικών ετών όσο και για την εξακρίβωση του συνολικού χρόνου ασφάλισης είναι απαραίτητο να υπάρχει καταγεγραμμένη η συνολική ασφαλιστική πορεία. Το ΙΚΑ και ο ΟΑΕΕ χορηγούν τις εν λόγω βεβαιώσεις από τα τοπικά τμήματα μητρώου.
5. Τακτοποίηση οφειλών σε Ταμεία. Μεγάλη σημασία ειδικά για τους ασφαλισμένους που έχουν χρόνο ασφάλισης στον ΟΑΕΕ έχει να είναι τακτοποιημένες τόσο οι οφειλές που έχουν στον φορέα όσο και τυχόν εκκρεμότητες φορολογικής φύσης που αφορούν εταιρείες ή δραστηριότητες του παρελθόντος.
Γι’ αυτόν τον σκοπό καλό είναι οι έχοντες στο παρελθόν εμπορικές δραστηριότητες να εκδώσουν ένα πιστοποιητικό από τα αρμόδια επιμελητήρια και να έχουν κλείσει όλες τις εν λόγω δραστηριότητες, αφού μια τέτοια εκκρεμότητα μπορεί να οδηγήσει σε καθυστέρηση ακόμα και πάνω του ενός έτους. Εάν επιθυμούν, στις περιπτώσεις διαδοχικής ασφάλισης, μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο ο πληρωμένος χρόνος.
Αντίθετα σε περίπτωση που χρειάζεται όλος ο χρόνος του ΟΑΕΕ πρέπει να εξοφληθεί. Σημειώνεται πως από τη σύνταξη μπορούν να παρακρατηθούν μέχρι 15.000 ευρώ για εισφορές κι ακόμη 5.000 ευρώ για πρόστιμα και πρόσθετα τέλη.
Αντίστοιχα οι εν λόγω διαδικασίες θα πρέπει να έχουν ελεγχθεί και στα Ταμεία του ΕΤΑΑ.
6. Δημόσιο: Φάκελος παραίτησης. Ιδιαίτερης σημασίας είναι για τους δημόσιους υπαλήλους η προετοιμασία του φακέλου της παραίτησής τους. Αναλυτικά: Είναι θετικό η προετοιμασία του φακέλου για τους υποψήφιους συνταξιούχους του Δημοσίου να έχει ολοκληρωθεί πριν από την υποβολή της πρώτης παραίτησης.
Ετσι εφόσον υπάρχει η προϋπόθεση, θα πρέπει να έχουν εκδοθεί βεβαιώσεις από τους φορείς ασφάλισης που συμμετέχουν στη θεμελίωση. Επίσης αν υπάρχει προϋπηρεσία σε άλλα ΝΠΔΔ ή ΝΠΙΔ, θα πρέπει να έχουν εκδοθεί οι σχετικές βεβαιώσεις. Επιπλέον θα πρέπει να έχει ελεγχθεί αν λείπει χρόνος για τη συνταξιοδότηση από το ΤΕΑΔΥ ή το Μετοχικό Ταμείο, ώστε οι ασφαλισμένοι να είναι ενήμεροι για τυχόν εξαγορές που θα χρειαστούν.
Σημειώνεται πως οι υποψήφιοι συνταξιούχοι πρέπει να έχουν εξασφαλίσει ότι υπάρχουν οι προϋποθέσεις «εξόδου», καθώς τυχόν έλλειψη οδηγεί σε σοβαρά προβλήματα και δυσκολίες στην επιστροφή σε θέση Δημοσίου.
Πάντως για τους δημοσίους υπαλλήλους δεν είναι απαραίτητο να έχουν εκδοθεί αποφάσεις εξαγορών πλασματικών ετών, καθώς εκκαθαρίζονται με την έκδοση της συνταξιοδοτικής απόφασης.
7. Αιτήσεις προτίμησης για λόγους υγείας ή λόγω δανειακών υποχρεώσεων. Ειδικότερα προβλέπονται τα εξής:
Οι ασφαλισμένοι που πάσχουν από ιδιαίτερα βαριές παθήσεις αλλά δεν μπορούν να λάβουν σύνταξη λόγω αναπηρίας μπορούν να υποβάλουν τις λεγόμενες αιτήσεις προτίμησης ώστε να ελεγχθεί κατά προτεραιότητα η περίπτωσή τους. Αυτές οι αιτήσεις είναι απαραίτητο να συνοδεύονται από γνωμάτευσης από δημόσια νοσοκομεία και να περιγράφουν πλήρως την αδυναμία του ασφαλισμένου. Στο Δημόσιο γίνονται δεκτές μόνο ιδιαίτερα βαριές παθήσεις και νοσήματα. Σε αυτές τις περιπτώσεις μπορεί να επιταχυνθεί η διαδικασία κατά αρκετούς μήνες.
Οι ασφαλισμένοι μπορεί να ζητήσουν επίσπευση λόγω υποχρεώσεων προς το Δημόσιο ή τις τράπεζες. Βέβαια τα τελευταία δύο χρόνια δεν λαμβάνεται πολύ σοβαρά υπόψη η επίσπευση λόγω επικείμενης κατάσχεσης κ.ά. Εάν, όμως, είναι μεγάλες οι ανάγκες και επίκεινται πλειστηριασμοί μπορεί να κινηθεί η σχετική διαδικασία.
8. Συγκέντρωση εκ των προτέρων όλων των απαραίτητων δικαιολογητικών. Μεγάλη σημασία έχει για τους υποψήφιους συνταξιούχους που επιθυμούν σχετικά γρήγορα να εκδοθούν οι αποφάσεις ο φάκελός τους να είναι εξαρχής πλήρης και να μην αναζητούνται εν μέσω διαδικασίας αρκετά δικαιολογητικά. Αυτό σημαίνει τη σχετική προετοιμασία πριν από την κατάθεση.
Προσεκτικοί πρέπει να είναι οι ασφαλισμένοι που έχουν εμπορικές δραστηριότητες οι οποίες πολλές φορές δημιουργούν εμπλοκές, μιας και είναι αρκετά τα δικαιολογητικά που απαιτούνται τόσο από ΔΟΥ όσο και από άλλες υπηρεσίες. Επίσης βεβαιώσεις σπουδών κ.ά. οφείλουν να είναι μέσα στον φάκελο από καταθέσεως. Τέλος, προσοχή χρειάζεται στους επαγγελματίες οδηγούς, μιας και πρέπει να καταθέτουν και το δίπλωμά τους και να εκδίδεται ερασιτεχνικό.
9. Βεβαίωση ασφάλισης σε συγχωνευθέντα Ταμεία. Οι ασφαλισμένοι που έχουν χρόνο ασφάλισης σε συγχωνευθέντα Ταμεία στο ΙΚΑ (Μέταλλο, Τυπογράφων κ.λπ.) είναι σημαντικό να έχουν εκδώσει εκ των προτέρων τη σχετική πράξη αναγνώρισης του χρόνου και να μην περιμένουν τη διαδικασία ανακεφαλαίωσης, γιατί σε αυτήν την περίπτωση μπορεί να χρειαστεί αναμονή μέχρι και δύο έτη μέχρι την ολοκλήρωση.
10. Προσωρινή σύνταξη. Οικονομική «ανάσα» δίνει στους ασφαλισμένους η έκδοση της προσωρινής σύνταξης. Με βάση τη νομοθεσία η σύνταξη στα ασφαλιστικά ταμεία καταβάλλεται μέσα σε 45 ημέρες όταν όλα τα ένσημα είναι στον ίδιο φορέα και μέσα σε 75 ημέρες όταν υπάρχει διαδοχική ασφάλιση. Το ποσό της προσωρινής σύνταξης στα ασφαλιστικά ταμεία αντιστοιχεί στο 80% του ποσού της οριστικής σύνταξης Στο Δημόσιο η προσωρινή σύνταξη ή η προκαταβολή σύνταξης ανέρχονται στο 50% του βασικού μισθού που λάμβαναν οι υπάλληλοι του Δημοσίου στα τέλη Οκτωβρίου 2011.
