Σοβαρές αντιδράσεις έχει προκαλέσει το σχέδιο για την εκμετάλλευση του αιγιαλού που τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση την Μεγάλη Πέμπτη 17 Απριλίου και θα παραμείνει στο opengov.gr μέχρι τις 8 Μαΐου.
Μεταξύ άλλων προβλέπεται:
1. Αίρονται όλοι οι περιορισμοί στην έκταση που μπορεί να παραχωρηθεί σε απλή χρήση(λ.χ. ξαπλώστρες, αναψυκτήρια). Στην ισχύουσα νομοθεσία απαγορεύεται η παραχώρηση έκτασης μεγαλύτερης των 500 τ.μ., ενώ υπάρχει υποχρέωση δημιουργίας ελεύθερων «ζωνών» 100 μέτρων.
2. Αίρονται όλες οι αναφορές στην υποχρέωση ελεύθερης και απρόσκοπτης πρόσβασης στον αιγιαλό, καθώς και η απαγόρευση της παραχώρησης της αποκλειστικής χρήσης αιγιαλού και παραλίας. Η μόνη αναφορά είναι ότι στις παραχωρήσεις πρέπει «να περιλαμβάνονται όροι χρήσης που να διασφαλίζουν την πρόσβαση του κοινού, ύστερα από αιτιολογημένη στάθμιση των συμφερόντων που εξυπηρετούνται ή βλάπτονται».
3. Διευκολύνεται η δημιουργία μόνιμων κατασκευών από ιδιώτες για επιχειρηματικό σκοπό. Μοναδική προϋπόθεση είναι η παραχώρηση «να κρίνεται απολύτως απαραίτητη για την επίτευξη του [επιχειρηματικού] σκοπού» από το γενικό γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι όλες οι παράκτιες ξενοδοχειακές μονάδες της χώρας μπορούν να επεκτείνουν μόνιμα τις εγκαταστάσεις τους στη ζώνη από την παραλία έως και τη θάλασσα.
4. Επιτρέπεται η επιχωμάτωση (μπάζωμα) θαλάσσιου χώρου για την εξυπηρέτηση επιχειρηματικής δραστηριότητας που έχει ενταχθεί στις στρατηγικές επενδύσεις ή έχει εγκριθεί ΕΣΧΑΔΑ ή ΕΣΧΑΣΕ (ειδικά σχέδια χωρικής ανάπτυξης δημοσίων ή ιδιωτικών ακινήτων).
5. Το σχέδιο νόμου προβλέπει επίσης τη δυνατότητα νομιμοποίησης αυθαίρετων κατασκευών (έναντι οικονομικού ανταλλάγματος) που βρίσκονται στον αιγιαλό και την παραλία, που χρησιμοποιούνται όχι για κατοικία, αλλά για επιχειρηματικούς σκοπούς. Η δυνατότητα αυτή δεν είχε δοθεί έως σήμερα από τους νόμους για τη νομιμοποίηση της αυθαίρετης δόμησης (ν. 4014/11, ν. 4178/13) για τον αιγιαλό, τα δάση και τους αρχαιολογικούς χώρους, ως αντίθετη στη συνταγματική επιταγή.
—Οι αντιδράσεις
Σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες, περιβαλλοντικές οργανώσεις σημειώνουν ότι οι συντάκτες του νομοσχεδίου έχουν αγνοήσει την περιβαλλοντική διάσταση της παράκτιας ζώνης.
Ειδικότερα, περιβαλλοντικές οργανώσεις, όπως οι WWF, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, ΑΡΧΕΛΩΝ και ερευνητικοί φορείς όπως το ΕΛΚΕΘΕ εκτιμούν ότι η εντατική οικονομική εκμετάλλευση της παράκτιας ζώνης, η νομιμοποίηση παρανομιών και η διευκόλυνση της κατασκευής μόνιμων έργων θα προκαλέσει ανεπανόρθωτη καταστροφή σε ένα από τα σημαντικότερα αγαθά της χώρας.
«Για πρώτη φορά στη Μεταπολίτευση, με έναν ακόμα αντισυνταγματικό νόμο, επιχειρείται η νομιμοποίηση των αυθαιρέτων στον αιγιαλό και την παραλία. Αγνοείται η οικολογική σημασία της παρόχθιας και της παράκτιας ζώνης και υιοθετούνται οι πλέον ξεπερασμένες αντιλήψεις για τη διαχείρισή τους. Ακόμα και οι καθαρά εισπρακτικοί του στόχοι είναι καταδικασμένοι σε αποτυχία: σε μια εποχή παγκόσμιας κρίσης, τα εκατομμύρια των επισκεπτών της χώρας δεν έρχονται να δουν ούτε κατειλημμένες παραλίες ούτε επιχωματωμένους θαλάσσιους χώρους ή κακότεχνες κατασκευές σε αποκλεισμένες παραλίες. Όπως επανειλημμένα τονίζει η οργάνωσή μας, έρχονται για τη φύση μας, και αυτή θα έπρεπε να είναι η βασική μέριμνα των συντακτών του» αναφέρει στην “Καθημερινή” ο νομικός σύμβουλος του WWF Ελλάς, Γιώργος Χασιώτης.
Ο ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πρασίνων Νίκος Χρυσόγελος δήλωσε: σχετικά «Το νέο νομοσχέδιο είναι ξεκάθαρα αντισυνταγματικό και αντιπεριβαλλοντικό. Επιπλέον, αντίθετα από ότι φαίνεται εκ πρώτης όψεως, πρόκειται για ένα νομοσχέδιο καταστροφικό για τον ελληνικό τουρισμό και την ελληνική οικονομία, καθώς θα επιτρέψει τη σοβαρή υποβάθμιση των ελληνικών παραλιών, που αποτελούν τον κύριο παράγοντα προσέλκυσης τουριστών. Το νέο νομοσχέδιο του Υπ. Οικονομικών προωθεί ουσιαστικά ένα μοντέλο τουριστικής ανάπτυξης από τα χειρότερα, αντίστοιχο του Λαγανά της Ζακύνθου, που έγινε αιτία να καταδικαστεί η χώρα μας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Η κίνηση αυτή είναι κίνηση πανικού και υπό το καθεστώς πανικού οποιαδήποτε απόφαση είναι καταστροφική. Γι’ αυτό και αυτή η “πρωτοβουλία” του Υπ. Οικονομικών θα πρέπει να σταματήσει εν τη γεννέση της».
Από την άλλη πλευρά μεμονωμένοι πολίτες εκφράζουν την αντίθεσή τους στο προτεινόμενο νομοσχέδιο. Ενδεικτικά ομάδα που δημιουργήθηκε στο Facebook με στόχο την απόσυρση του νομοσχεδίου έχει συγκεντρώσει πάνω από 11.000 μέλη σε λίγες μόλις ημέρες.
—Τι λέει το υπουργείο και ενδοκυβερνητικές αντιδράσεις
Όπως αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση του υπουργείου Οικονομικών, στόχος του νομοσχεδίου είναι «εκτός από τη συνολική οριοθέτηση του αιγιαλού, που απλουστεύει από μόνη της τις διαδικασίες αξιοποίησης, η περαιτέρω απλούστευση των διαδικασιών διαχείρισης και αξιοποίησης των παράκτιων, παραλίμνιων και παραποτάμιων κοινοχρήστων εκτάσεων, της έκδοσης των αδειών παραχώρησης της χρήσης για την οικονομική αξιοποίηση των κοινοχρήστων πραγμάτων, καθώς και της εκτέλεσης των αναγκαίων έργων για την εθνική οικονομία, με σεβασμό στο ευαίσθητο περιβάλλον της παράκτιας ζώνης και με διασφάλιση στον απαραίτητο βαθμό της κοινής χρήσης».
Το νομοσχέδιο έχει προκαλέσει και ενδοκυβερνητικούς τριγμούς, με χαρακτηριστική την αντίδραση της βουλευτού της Νέας Δημοκρατίας, Φωτεινής Πιπιλή, που μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό “ΒΗΜΑ fm”,χαρακτήρισε το σχέδιο νόμου ως «τέρας», υποστήριξε ότι επιβραβεύει τους παρανομούντες και ότι ανοίγει τον δρόμο για την καταστροφή των παραλιών, δηλώνοντας ότι θα το καταψηφίσει.
—Τι αναφέρει το CISD
Ανακοίνωση σχετικά με το νομοσχέδιο εξέδωσε και το Παρατηρητήριο Πολιτών για την Αειφόρο Ανάπτυξη (CISD) το οποίο κατέθεσε τις ακόλουθες παρατηρήσεις:
“Η σύνταξη του Νομοσχεδίου χαρακτηρίζεται από:
*Προχειρότητα, με λανθασμένες αναφορές σε υπηρεσίες ή Υπουργεία, αλλά και αδόκιμες -γλωσσικά, συντακτικά και εννοιολογικά- διατυπώσεις.
*Έλλειψη γνώσης της Εθνικής και Ευρωπαϊκής νομοθεσίας καθώς πλείστα σημεία του είναι δυνατόν να προσβληθούν στο Συμβούλιο της Επικρατείας, αλλά και ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για παραβίαση του Συντάγματος και των Εθνικών και Ευρωπαϊκών Δεσμεύσεων με ισχυρή πιθανότητα σοβαρής επιβάρυνσης του Προϋπολογισμού από σοβαρά πρόστιμα.
*Έλλειψη ενδοκυβερνητικής συνεργασίας, καθώς θεωρείται αδιανόητη η συναίνεση των συναρμόδιων ΥΠΕΚΑ, ΥΠΑΝΑ και ΥΠΤΟΥΡ σε πλειάδα κρίσιμων προτεινόμενων άρθρων.
*Παντελή έλλειψη σοβαρού αναπτυξιακού οράματος, βασισμένου στην ολοκληρωμένη διαχείριση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων των ακτών και λοιπών υδάτινων περιοχών της χώρας αλλά και των ειδικών χαρακτηριστικών τους.
*Άγνοια του πνεύματος σχεδιασμού και λήψης αποφάσεων που χαρακτηρίζει τους σοβαρούς επενδυτές και όχι τους ευκαιριακούς (hit and go) που καθ’ έξη προσελκύει διαχρονικά η χώρα.
*Επιπόλαιη προσπάθεια «κατασκευής» μη σύννομων χαριστικών συνθηκών για την διευκόλυνση προσέλκυσης επενδύσεων.
*Παράλειψη οποιασδήποτε αναφοράς στην υποχρέωση ενημέρωσης και συμμετοχής του Πολίτη στην Λήψη Αποφάσεων, όπως ορίζονται στη Σύμβαση του Aarhus.
Παρά το γεγονός ότι το CISD κατέθεσε ηλεκτρονικά τις παρατηρήσεις του (οι οποίες διατυπώνονται αναλυτικά στο εν συνεχεία Παράρτημα), θεωρεί ότι το σύνολο του Νομοσχεδίου πάσχει από:
*Έλλειψη σαφών, ολοκληρωμένων στόχων στο πνεύμα της Αειφόρου Ανάπτυξης
*Συνταγματικά έωλες, αδιαφανείς και αλληλοσυγκρουόμενες διατυπώσεις
*Ελλιπή επιχειρησιακή συγκρότηση για αποτελεσματική εφαρμογή του
Κατόπιν αυτών, το CISD προτείνει στον Υπουργό Οικονομικών την απόσυρση του Νομοσχεδίου και την ολοσχερή ανασύνταξή του, σε όφελος της δοκιμαζόμενης Οικονομίας, της χειμαζόμενης Κοινωνίας και του παραμελημένου Περιβάλλοντος.
Σε περίπτωση που το Νομοσχέδιο κατατεθεί στη Βουλή των Ελλήνων, χωρίς ριζική αναπροσαρμογή, το CISD θα ενημερώσει λεπτομερώς τα μέλη του Κοινοβουλίου, για τις δικές τους ενέργειες”.
Το βέβαιο είναι ότι πρόκειται για ένα νομοσχέδιο που χαρακτηρίζεται από εισπρακτική λογική και για αυτό είναι επικίνδυνο. Προσπαθώντας η Πολιτεία να εισπράξει από εκείνους που έχουν ήδη καταπατήσει τον αιγιαλό ουσιαστικά νομιμοποιεί την αυθαιρεσία και ανοίγει τους ασκούς του Αιόλου για έναν νέο ανεξέλεγκτο κύκλο καταπατήσεων.
Πόσο μάλλον όταν μιλάμε για μία κοντόφθαλμη και σε μεγάλο βαθμό εξαχρειωμένη κοινωνία όπως η ελληνική, όπου το περιβάλλον αντιμετωπίζεται ως “περιθώριο” και επίκεντρο κάθε δραστηριότητας θεωρείται η ιδιοτελής εξυπηρέτηση του ατομικού συμφέροντος και του κέρδους.
