ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ
Ο πλέον μυστηριώδης και ιδιόμορφος μήνας του χρόνου. Είναι μια περίοδος μελαγχολική, επειδή πλησιάζει ο χειμώνας, αλλά και γεμάτη αισιοδοξία για τη συγκομιδή, που θα βοηθήσει σε εύκολο ξεχειμώνιασμα. Είναι ο μήνας που θυμίζει πότε καλοκαίρι και πότε το επερχόμενο χειμώνα.
Έχει 30 ημέρες. Ονομάστηκε έτσι από το λατινικό novem δηλ. 9 γιατί ήταν ο ένατος μήνας του ρωμαϊκού ημερολογίου. Οι Ρωμαίοι τον είχαν αφιερώσει στον Ποσειδώνα και γιόρταζαν τα Ποσειδώνια.
Το ουράνιο σημάδι που κυριαρχεί τον μήνα Νοέμβριο και οργανώνει τις εργασίες των ελλήνων αγροτών και κτηνοτρόφων, είναι ο αστερισμός της Πλειάδας, δηλαδή η Πούλια, όπως την ονομάζει ο λαός μας. Η ανατολή της Πούλιας στα τέλη Μαϊου και η δύση της στα μέσα Νοεμβρίου λίγο πριν την ανατολή του ηλίου, σημαδεύουν αντίστοιχα την αρχή του καλοκαιριού και την αρχή του χειμώνα, η δύση της τοποθετείται στις 14 Νοεμβρίου ανήμερα της γιορτής του Αγίου Φιλίππου.
Ο λαός τον αποκαλεί Βροχάρη (γιατί έχει πολλές βροχές), Χαμένο (γιατί έχει τις μικρότερες σε διάρκεια ημέρες), Ανακατεμένο (από τον άστατο καιρό), Σκιγιάτης ή Νυκτιάτης ( έχει πολύ σκιά, και μεγαλη νύχτα), Παχνιστής (εξαιτίας της παχνης), Κρασομηνάς (επειδή τότε άνοιγαν τα καινούρια κρασιά), Μεθυστής (επειδή όσοι δοκιμάζουν τα νέα κρασιά μεθάνε), Φιλιππιάτης (14-11 εορτή του Αγ. Φιλίππου). Λέγεται και Σποριάς (μιας κι είναι ο καταλληλότερος μήνας για τη σπορά στα στάρια και τα όσπρια) σε άλλα μέρη τον αποκαλούν και Μεσοσπορίτης (γιατί τότε οι περισσότεροι γεωργοί βρίσκονται στο μέσο της σποράς), Ξυλευτής (αυτόν τον μήνα οι αγρότες κόβουν ξύλα και τα αποθηκεύουν για να ζεσταίνονται και να κάνουν τις δουλειές τους, τις μέρες του χειμώνα). Επίσης οι μελισοκόμοι μεταφέρουν και τοποθετούν τις κυψέλες σε μόνιμες χειμωνιάτικες θέσεις. Βασική εργασία είναι το ” ξελάκωμα” στα αμπέλια. Στην περιοχή της Ορεινής Τριφυλίας αυτόν τον μήνα τον περιμένει με ανυπομονησία η αγροτιά, γιατί αρχίζει το μάζεμα των ελιών, το ευλογημένο λάδι, βασική τροφή της αγροτικής οικογένειας, θα αποθηκευθεί στις “τζάρες” ή στις “λαδούσες” για τις ανάγκες του σπιτιού και για τις οικονομικές ανάγκες. Στην ιδιαίτερη πατρίδα μου εντύπωση κάνει ένα όμορφο έθιμο. Σαν τελειώσει με το καλό το μάζεμα του ελαιοκάρπου στο περιβόλι. Ένας από τους ραβδιστές εργάτες χώνει στην γη το ραβδί του ανάποδα και του βάζει φωτιά. Και πιστεύουν πως εάν λυγίσει το μακρύ ραβδί, έτσι θα λυγίζουν φορτωμένες με καρπό οι “ποδιές” των δένδρων την επόμενη χρονιά. Σε άλλα μέρη της πατρίδας μας σαν τελειώσει η περίοδος συγκομιδής των βρώσιμων ελιών, οι γυναίκες και οι άνδρες που παίρνουν μέρος στην γιορτή της ελιάς, αφού στύψουν τις μαυρολιές με το μαυροζούμι αλείφουν τα πρόσωπά τους και χορεύουν γύρω από μεγάλες φωτιές. Οι γυναίκες χορεύοντας γύρω από τη φωτιά, πετούν τα καλάθια τους και εύχονται στους νοικοκυραίους, οι ελιές τους να έχουν του χρόνου περισσότερο καρπό και στους ανύπαντρους και ανύπαντρες εύχονται να κάνουν οικογένεια και να ζήσουν ευτυχισμένοι. Του Αγίου Ανδρέα στις 30 Νοεμβρίου τηγανίζουν “λαλαγγίδες” (τηγανίτες), “για να μην τρυπήσει το τηγάνι”. Από τις λαλαγγίδες έτρωγαν όλοι, η οικογένεια, οι γείτονες και τα ζωντανά του σπιτιου.
Η εορτή του Χριστιανισμού που δεσπόζει αυτό το μήνα είναι “ΤΑ ΕΙΣΟΔΙΑ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ”.
Στις 21 Νοεμβρίου, είναι η ανάδειξη του θεϊκού γυναικείου στοιχείου στον Χριστιανισμό, και η τυπική γιορτή της σποράς. Την μέρα αυτή οι γεωργοί έχουν αργία και τρώνε ένα ειδικό φαγητό, τα λεγόμενα “πολυσπόρια”. γι΄αυτό η γιορτή ονομάζεται επίσης “Της Παναγιάς της πολυσπορίτισσας”. Τα πολυσπόρια βράζουν λίγους σπόρους από κάθε είδος δημητριακά, και όσπρια προσθέτοντας σταφίδες, μύγδαλα, καρύδια και πετιμέζι. Τα πολυσπόρια τα ανταλάσσουν μεταξύ τους και ανταλάσσουν ευχές.
Ας μην παραλείψουμε, τέλος το γεγονός ότι στις 17 Νοέμβρη είναι “Η ΕΠΕΤΕΙΟΣ ΤΗΣ ΕΞΕΡΓΕΣΗΣ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ”. το 1973 κατά της Απριλιανής δικτακτορίας του 1967.
Ο Νοέμβρης ονομάζεται και Άϊ-Ταξιάρχης, Άϊ-Στράτηγος και Αρχαγγελιάτης από την γιορτή στις 8 του μήνα των Ταξιαρχών. την μέρα αυτή πιστεύει ο λαός ότι ο Αρχάγγελος Μιχαήλ γράφει στο τεφτέρι του τις ψυχές που θα πάρει μέσα στο χρόνο. Γι΄αυτό έλεγαν: ” Σήμερα μην κοιτάζεις δουλειές. Ο Μιχαήλ Αρχάγγελος σε γράφει στο χαρτί του και παίρνει την ψυχή σου”.
ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΜΗΝΑ ΝΟΕΜΒΡΙΟ
-
«Νοέμβρη οργώματα κι ελιές, δεν απολείπουν οι δουλειές».
-
«Το Νοέμβρη και Δεκέμβρη φύτευε καταβολάδες».
-
«Η Πούλια βασιλεύοντας, το μήνυμά της στέλνει. Ούτε τσοπάνος στα βουνά ούτε ζευγάς στους κάμπους».
-
«Άι- Μηνάς εμήνυσε του πάππου του χειμώνα: -Έρχομαι ή δεν έρχομαι και τ’ Άι- Φιλίππου αυτού είμαι».
-
«Αν τ’ Άη Φιλίππου λείπω, τ’ Άγια, των Αγιών δε λείπω».
-
«Ο άη- Μηνάς εμήνυσε, πούλια μη ξημερώσει».
-
«Ο Νοέμβρης έκλεισε, τα ζευγάρια είν΄ στο στάβλο κι ούτε ζευγάς στον κάμπο».
-
«Ο Νοέμβρης σαν θα έλθει τα γομάρια μέσα κλείνει».
-
«Οποίος σπείρει τον Νοέμβρη ούτε σπόρο δεν Θα πάρει».
-
«Όταν έρθει ο Νοέμβρης σιγομπαίνει ο χειμώνας».
-
«Σ’ τσι τριάντα, τ’ Αγι-Αντριός, αντριεύεται το κρύο».
-
«Της ελιάς το φύλλο κι αν χαθεί, πάλι θε να ξαναβρεθεί».
-
«Τον Οκτώβρη τα κουδούνια, το Νοέμβρη παραμύθια».
-
«Του Σαρανταμέρου η μέρα «καλημέρα» – «καλησπέρα».
ΠΗΓΗ: http://users.sch.gr/vaxtsavanis/noembrios.html
