«Σε λένε μάνα του ληστή και μάνα του Πιλάτου, μα εσύ κρυφά μιλάς και κλαις τις ώρες του θανάτου…» Μάνος Ελευθερίου
Ο Δεκαπενταύγουστος πάντα ριζωμένος στη βαθιά συνείδηση των Ελλήνων και αναπόσπαστο κομμάτι της ορθόδοξής μας παράδοσης, αλλά και της κοινωνικής μας ζωής – τμήματα που λειτουργούν αναπόσπαστα μέσα σε μια αδιαίρετη ενότητα– αποτελεί εορτή οικουμενικής διάστασης που αγκαλιάζει ολόκληρο τον κόσμο, καθώς η Σάρκωση του Θεανθρώπου δεν θεωρείται ποτέ σε εθνικιστικά πλαίσια, ούτε αιχμαλωτίζεται εγωιστικά εκ μέρους του κάθε ανθρώπου ως «κατοχή» του ακτίστου. Η σχέση του ανθρώπου με το Θεό είναι σχέση κατεξοχήν ερωτική και ακραιφνώς αγαπητική. Μια σχέση κοινωνίας. Και στο Θεό μετέχουμε, δεν τον κατέχουμε. Σαρκώθηκε, σταυρώθηκε, αναστήθηκε για όλους, για τους αμαρτωλούς… Και όχι για λίγους κι’ «εκλεκτούς»…
Κι’ αυτήν ακριβώς τη Σάρκωση του Θεού μας θυμίζει η Κοίμηση της Θεοτόκου. Κοίμηση και όχι θάνατος. Η δύναμη των λέξεων λειτουργεί πάντα καταλυτικά στη ψυχοσύνθεση των ανθρώπων. Αλλά οι λέξεις από μόνες τους θα ήταν κενά σχήματα άνευ νοήματος, δίχως το άρρητο μυστήριο να τις νοηματοδοτεί κατ’ ουσίαν, χαριτώνοντας με τούτο τον τρόπο την ύπαρξή μας. Ποιο νόημα στ’ αλήθεια θα είχε ο χαιρετισμός «Χαίρε!» που απηύθυνε ο Αρχάγγελος στη Θεοτόκο, αν η ίδια δεν αποδέχονταν ελεύθερα κι’ αβίαστα τη θεϊκή πρόσκληση; Η πρόκληση που αποτελεί πάντα πρόσκληση στη ζωή… Και η αποδοχή αυτή τη μεταμόρφωσε από ένα απλό κορίτσι της Παλαιστίνης σε μητέρα του Θεού… Αλλά το αληθινό μεγαλείο μονάχα μέσα στην αγία απλότητα αναπνέει και υπάρχει…
Το πρόσωπο της Θεοτόκου ως το κατεξοχήν πρότυπο του κάθε αγωνιζόμενου ανθρώπου, αλλά ταυτοχρόνως και ως το απόλυτο πρότυπο ελευθερίας, οντολογίας που νικά κατά κράτος κάθε ηθικισμό, αποτελεί το πλέον αγαπημένο πρόσωπο στις καρδιές των ανθρώπων. Επειδή μας θυμίζει καθημερινά πως η κάθε στιγμή μπορεί να μεταμορφωθεί σε θαύμα, ο πόνος σε χαρά, ο θάνατος σε ζωή…
κείμενο Μαρία Χατζηαποστόλου
Στην παρακάτω φωτογραφία βλέπουμε τον πίνακα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου,
“Η Κοίμησις της Θεοτόκου”, που βρίσκεται στην Ερμούπολη της Σύρου.Πρόκειται για ένα μοναδικό έργο που συνδυάζει αρμονικότατα τα στοιχεία της βυζαντινής και της κρητικής τεχνοτροπίας με εμφανείς τις πρώτες επιδράσεις της αναγεννησιακής τέχνης, φιλοτεχνημένο στην Κρήτη, μεταξύ των ετών 1562 και 1564, όταν ο μεγάλος κρητικός καλλιτέχνης ήταν περίπου 20 ετών.
