Τον κίνδυνο επανεμφάνισης επιδημιών μεσαιωνικής πανούκλας στο μέλλον, υποδεικνύει πρόσφατη επιστημονική έρευνα, δημοσιευμένη στο ιατρικό περιοδικό “The Lancet Infectious Diseases”.
Ο “Μαύρος Θάνατος” στη δυτική Ευρώπη και η “πανώλη του Ιουστινιανού” στην ανατολική, δύο πανδημίες πανούκλας που έφεραν εκατομμύρια θύματα στο παρελθόν, φαίνεται να απειλούν εκ νέου τη Γηραιά Ήπειρο.
Σύμφωνα με την έρευνα, σήμερα κυκλοφορούν 155 διαφορετικά στελέχη του βακτηριδίου Yersinia pestis και όλα προέρχονται από το παλαιότερο θανατηφόρο μεσαιωνικό στέλεχος. Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι, με βάση αυτά τα ευρήματα, είναι πιθανόν πως ένα νέο στέλεχος της πανώλης θα ξεπηδήσει πάλι από τα τρωκτικά – φορείς και θα πλήξει ξανά τους ανθρώπους στο μέλλον.
Το βακτήριο είναι αδρανές στα σώματα των τρωκτικών, αλλά ανά πάσα στιγμή μπορεί να υποστεί μεταλλάξεις, προκαλώντας επιδημίες. Σε χώρες όπως η Μαδαγασκάρη, τα ξεσπάσματα συνεχίζουν και σήμερα να είναι συχνά.
Οι ερευνητές από τον Καναδά και τις ΗΠΑ που διεξήγαγαν την έρευνα, δήλωσαν ότι δεν πρέπει να υπάρχει εφησυχασμός μέχρι να απαντηθούν ορισμένα ερωτήματα, όπως γιατί η πανδημία πανούκλας στη μεσαιωνική Ευρώπη, που σε τέσσερα μόλις χρόνια (1347 – 1351), εξόντωσε σχεδόν τον μισό πληθυσμό της Ευρώπης, τελικά “υποχώρησε” μόνη της.
Λιγότερα πράγματα ήταν ως τώρα γνωστά για την προέλευση και την αιτία της παλαιότερης “πανούκλας του Ιουστινιανού” και κατά πόσο έχει κάποια σχέση με την πανδημία που εμφανίστηκε μετά από περίπου 800 χρόνια.
Οι επιστήμονες, αφού μελέτησαν το γονιδίωμα του αρχαίου θανατηφόρου βακτηρίου -που οδήγησε σε θάνατο 30 έως 50 εκατομμύρια ανθρώπους σε Ευρώπη, Βόρεια Αφρική, Αραβική Χερσόνησο και μεγάλο μέρος της Ασίας, τον 6ο αιώνα μ.Χ.- το σύγκριναν με πάνω από 100 πιο σύγχρονα στελέχη του. Η ανάλυση έδειξε πως το στέλεχος που ήταν υπεύθυνο για την πανούκλα του Ιουστινιανού, ήταν μια ειδική περίπτωση που στη συνέχεια έσβησε τελείως. Τα βακτήρια που εξελίχθηκαν αργότερα ήταν διαφορετικά, πιο ανθεκτικά, και γι’ αυτό οδήγησαν όχι μόνο στον “Μαύρο Θάνατο” της μεσαιωνικής Ευρώπης, αλλά και στις κατοπινές πανδημίες της ίδιας λοιμώδους νόσου μέχρι τις μέρες μας.
Η τρίτη και πιο πρόσφατη πανδημία που εξαπλώθηκε με αφετηρία το Χονγκ Κονγκ τον 19ο αιώνα και σκότωσε περίπου 12 εκατ. ανθρώπους σε Κίνα και Ινδία (χωρίς να φτάσει στην Ευρώπη), θεωρείται ότι προκλήθηκε από ένα βακτήριο – εξελικτικό απόγονο του στελέχους της μεσαιωνικής πανούκλας, το οποίο αποδείχτηκε πιο ικανό να επιβιώνει, σε σχέση με το αρχαιότερο στέλεχος της εποχής του Ιουστινιανού.
