Σαν σήμερα 10 Απριλίου του 1821 ,
μετά από πολιορκία του κάστρου των Σαλώνων (Άμφισσας) από τον Γκούρα και τον Πανουργιά, οι Τούρκοι που βρίσκονται μέσα σ’ αυτό αναγκάζονται να παραδοθούν.
Το γεγονός αυτό ήταν καθοριστικό για την εξέλιξη της Επανάστασης στη Στερεά Ελλάδα, καθώς υπήρξε η πρώτη κατάληψη κάστρου από τους επαναστατημένους Έλληνες.
Η εξέλιξη των γεγονότων
Οπλαρχηγός της επαρχίας Σαλώνων ήταν ο Πανουργιάς, ο οποίος, όταν πολιορκήθηκε ο Αλής, έφυγε από τα Ιωάννινα και ήλθε στα Σάλωνα. Στις 24 Μαρτίου, όταν έμαθε ότι επαναστάτησε η Αχαΐα, ο Πανουργιάς βρισκόταν μαζί με τους 60 αρματολούς του στην Μονή του Προφήτη Ιλία, μιάμιση ώρα έξω από τα Σάλωνα. Εκεί κάλεσε τους προεστούς της πόλης και των χωριών και έκανε γενική συνέλευση, στην οποία ομόφωνα αποφασίστηκε να επιτεθούν στους Τούρκους. Διέταξε τον γαμπρό του και υποπλαρχηγό Θανάση Μανίκα να στρατολογήσει στα Βλαχοχώρια όλους όσους μπορούσαν να κρατήσουν όπλο. Έστειλε και τον ξάδερφο του, Γιάννη Γκούρα στον Άγιο Γεώργιο να στρατολογήσει και αυτός και να συνεννοηθεί με τους κατοίκους του Γαλαξειδίου.
Αφού συνεννοήθηκαν, ξεκίνησαν την νύχτα της 26ης Μαρτίου, ξημερώθηκαν στα Σάλωνα και πολιόρκησαν το φρούριο υπό την αρχηγία του Πανουργιά. Οι Τούρκοι που είχαν υποπτευθεί την εξέγερση των Ελλήνων είχαν προλάβει και κλείστηκαν στο φρούριο με όλα τα γυναικόπαιδα, και με τους πρόσφυγες από την Βοστίτσα που είχαν καταφύγει εκεί από την Πελοπόννησο. Μεταξύ αυτών ήταν και 600 ένοπλοι.
Οι Τούρκοι ήταν δυνατοί, αλλά και οι Έλληνες επιτέθηκαν με ορμή, ώστε κυρίευσαν την πρώτη κιόλας μέρα τα αποθέματα του νερού. Οι πολιορκημένοι αναγκάστηκαν από έλλειψη νερού να εξορμήσουν στις 8 Απριλίου με σκοπό να κυριεύσουν μια κοντινή πηγή, αλλά απέτυχαν και φονεύθηκαν 13, μεταξύ των οποίων και ο ανδρείος Χάιδας.
Μετά από στενότατη πολιορκία, οι Τούρκοι στερούμενοι τροφών και νερού αναγκάστηκαν μετά από 14 ημέρες στις 10 Απριλίου να παραδοθούν, αφού πρωτύτερα συμφώνησαν να μην τους πειράξουν. Βγήκαν και παρέδωσαν τα όπλα τους στον Πανουργιά που τα παρέλαβε καθιστός μπροστά στην Πύλη. Όσοι ήθελαν και ένοιωθαν ασφαλείς παρέμειναν στα σπίτια τους, ενώ οι άλλοι όλοι διασκορπίστηκαν στα χωριά.
Το φρούριο των Σαλώνων ήταν το πρώτο που κατέλαβαν οι Έλληνες στην Επανάσταση του 1821.
πηγή http://el.wikipedia
