Παλιός θεσμός στη χώρα μας, η κατασκήνωση λειτούργησε και λειτουργεί υπό την αρμοδιότητα υπουργείων, οργανώσεων, δήμων και της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί σταθμός ζωής, καθώς δεν προσφέρει μόνο ψυχαγωγία, αλλά και τη δεύτερη κοινωνικοποίηση των παιδιών, καθώς εκεί τους δίνεται η ευκαιρία να βρεθούν κοντά στη φύση και να μοιραστούν με άλλα παιδιά διάφορες εμπειρίες, μακριά από την οικογένειά τους.
«ΝΑΙ» ΥΠΟ ΟΡΟΥΣ
Για να βιώσει θετικά ένα παιδί την εμπειρία της κατασκήνωσης, απαιτούνται κάποιες προϋποθέσεις, όπως:
- Να είναι πάνω από 7 ετών και να έχει προχωρήσει η κοινωνικοποίησή του.
- Να έχει ήδη προσαρμοστεί στην ομαδική ζωή, που σημαίνει ότι πέρασε ήδη από το νηπιαγωγείο και τώρα βρίσκεται στο δημοτικό σχολείο.
- Να έχει κατανοήσει ότι οι γονείς του μπορεί μεν να φεύγουν (για τη δουλειά τους ή σε κάποιο ταξίδι), αλλά θα επιστρέψουν έπειτα από κάποιο συγκεκριμένο χρόνο και παρόλο που δεν είναι μαζί του, το αγαπούν πάντα. Και αυτό για να μην αναπτύξει το παιδί το άγχος του αποχωρισμού.
- Να έχει ήδη εκφράσει την επιθυμία να πάει κατασκήνωση, γνωρίζοντας αρκετά καλά πώς θα είναι εκεί.
ΠΡΟΣΟΧΗ!
Εύλογο είναι, βέβαια, ότι τα παραπάνω κριτήρια λειτουργούν κατά περίπτωση και πάντα σε συνάρτηση με τον τρόπο που έχει διαπαιδαγωγηθεί το παιδί. Αναμφίβολα, εσείς οι γονείς είστε σε θέση να σχηματίσετε κάποια άποψη για το βαθμό ετοιμότητας του παιδιού σας να αποδεχθεί μια τέτοια εμπειρία, αν συλλογιστείτε και αξιολογήσετε τις αντιδράσεις του σε διάφορες περιπτώσεις της καθημερινότητας, όπως αν μπορεί να κοιμηθεί κάποιο βράδυ σε φιλικό σπίτι, αν κάνει εύκολα φιλίες, πώς αντιδρά σε διάφορα προβλήματα της καθημερινότητας κ.λπ.
ΤΑ ΟΦΕΛΗ
Η κατασκήνωση δεν είναι μια λύση ανάγκης, όπου στέλνουμε τα παιδιά μας για να απαλλαγούμε από αυτά, αλλά μια εμπειρία που συνήθως λειτουργεί θετικά στην ψυχική ωρίμανση του παιδιού, προσφέροντάς του ψυχαγωγία συνδυασμένη με μάθηση, με στόχο:
- Να μάθει το παιδί να αυτενεργεί και να στηρίζεται στον εαυτό του.
- Να του δημιουργούνται νέα ερεθίσματα, ώστε να αναπτύξει τις ψυχικές, πνευματικές και σωματικές του δυνατότητες.
- Να του προσφέρεται η δυνατότητα να δημιουργεί φιλίες και να λειτουργεί συντροφικά μέσα στην ομάδα λαμβάνοντας υπόψη του και τους άλλους.
- Να εξοικειώνεται με το φυσικό περιβάλλον μαθαίνοντας να μη φοβάται τη φύση, αλλά αντίθετα να τη σέβεται και να τη φροντίζει.
- Να του δημιουργείται ένα αίσθημα χαράς και επιβεβαίωσης.
ΕΠΙΛΕΞΤΕ ΤΗΝ ΚΑΛΥΤΕΡΗ
Κάθε κατασκήνωση θα πρέπει:
1. Πριν από την έναρξή της να έχει ελεγχθεί από το Τμήμα Υγείας της νομαρχίας, να παρέχει ιατρική περίθαλψη, με μόνιμη παρουσία γιατρού, νοσοκόμας και λειτουργία ιατρείου.
2. Να στελεχώνεται από έμπειρο προσωπικό (εκπαιδευτικούς, συνεργάτες ψυχαγωγίας και άθλησης, παλαιότερους κατασκηνωτές κ.ά.).
3. Η τοποθεσία της, είτε βρίσκεται στη θάλασσα ή στο βουνό, να είναι κατάλληλη.
4. Να προσφέρει σωστή διατροφή, να έχει εξασφαλίσει καθαρό και άφθονο νερό και να διαθέτει άριστες υγειονομικές συνθήκες διαβίωσης.
5. Εάν διαθέτει πισίνα, θα πρέπει να είναι πάντα καθαρή, ασφαλής και να έχει μέγεθος κατάλληλο για παιδιά.
6. Οι κοιτώνες της θα πρέπει να φιλοξενούν λίγα παιδιά και ο καθένας να διαθέτει τουαλέτα και μπάνιο.
7. Να προσφέρει στο παιδί ένα κατάλληλο για την ηλικία του πρόγραμμα, που να περιλαμβάνει αθλητικές δραστηριότητες, ομαδικά ή ατομικά παιχνίδια, εκμάθηση κομπιούτερ, ξένης γλώσσας κ.ά. Και, βέβαια, ασφάλεια, ώστε να αποφεύγει το παιδί τα ατυχήματα.
ΠΡΟΣΟΧΗ!
Σε μια κατασκήνωση πρέπει να υπάρχουν άριστες υγειονομικές συνθήκες, για να αποφεύγονται κυρίως οι γαστρεντερίτιδες, οι οποίες ιδίως τώρα το καλοκαίρι μπορεί να πάρουν ακόμη και τη μορφή επιδημίας.
ΑΥΤΟ ΤΟ ΓΝΩΡΙΖΑΤΕ;
Η καλύτερη εποχή για να στείλετε το παιδί σας κατασκήνωση είναι οι περίοδοι που πέφτουν μέσα στον Ιούλιο και τον Αύγουστο. Έτσι, δίνεται στο παιδί η ευκαιρία μετά το σχολείο να ξεκουραστεί προτού μπει στον εξαναγκασμό ενός άλλου αυστηρού προγράμματος. Επίσης, έχει τη δυνατότητα να χαρεί λίγο περισσότερο εσάς τους γονείς του, που λίγο πολύ το φορτωμένο σχολικό πρόγραμμα του χειμώνα το ανάγκασε να σας στερηθεί. Τέλος, η περίοδος αυτή είναι η καταλληλότερη κι επειδή το παιδί θα αρχίσει τώρα πια να…βαριέται την ελευθερία του, στερημένο και από τους φίλους του, που ένας ένας θα φεύγει για διακοπές.
Δεν είναι σπάνιες και οι περιπτώσεις που, ενώ το παιδί φαίνεται σίγουρο για τον εαυτό του ή ζητά να πάει κατασκήνωση με τους φίλους του, μόλις βρεθεί εκεί και διαπιστώσει ότι η καθημερινότητα απαιτεί και υποχρεώσεις, δυσφορεί. Στην περίπτωση αυτή χρειάζεται τη στήριξή σας. Όταν όμως αυτή η αντίδρασή του συνεχίζεται και μετά την πρώτη εβδομάδα, σημαίνει πως ίσως δεν είναι έτοιμο να προσαρμοστεί. Τότε είναι προτιμότερο να το πάρετε από την κατασκήνωση και την επόμενη χρονιά να ξαναδοκιμάσετε, αφού το προετοιμάσετε καλύτερα.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΚΑΙ ΑΥΤΟ
Πολλοί γονείς αναρωτιούνται με ποιον τρόπο το παιδί σας μπορεί να αξιοποιήσει τον ελεύθερο χρόνο του καλοκαιριού ποιοτικά,αν είναι έτοιμο για να πάει κατασκήνωση και τέλος ποια κατασκήνωση αποτελεί τη σωστή επιλογή.
Το καλοκαίρι είναι μια μεταβατική περίοδος κατά την οποία συνήθως το παιδί δεν πάει στο σχολείο. Οι γονείς του όμως κατά κανόνα δουλεύουν , με αποτέλεσμα το οικογενειακό σύστημα να υποδιαιρείται σε δυο υποσυστήματα διαφορετικών «ταχυτήτων». Παρακάτω παρουσιάζονται τα οφέλη στην ψυχολογία του παιδιού και της οικογένειας από την εμπειρία της κατασκήνωσης.
Ανακάλυψη του εαυτού
- Στην κατασκήνωση το παιδί είναι «αναγκασμένο» να επιβιώσει σε ένα νέο περιβάλλον. Στην προσπάθεια προσαρμογής του θα χρησιμοποιήσει ικανότητες που μέχρι πριν ήταν «αθέατες». Του δίνεται η δυνατότητα λοιπόν να ανακαλύψει νέες ικανότητες και να αναπτύξει άλλες που του είναι ήδη γνωστές. Η διαδικασία αυτή φαντάζει σαν μια πειραματική ενασχόληση που όμως εντελώς μέσα από «φυσικό τρόπο» το πειραματιζόμενο παιδί βυθίζεται σε ένα ανεξάντλητο παιχνίδι ανακάλυψης ,αναγνώρισης και ανάπτυξης της έννοιας του εαυτού. Έρευνες έδειξαν ότι η δόμηση της έννοιας του εαυτού στην παιδική ηλικία, αποτελεί ένα βασικό κριτήριο ψυχοσυναισθηματικής ωρίμανσης του ανθρώπου.
- Στις περισσότερες κατασκηνώσεις το παιδί αποτελεί μέλος μιας ευρύτερης ομάδας-σκηνής .Παρόλο που κάποια παιδιά μέσα σε αυτές τις ομάδες έχουν αρχηγικές τάσεις ,κατά κύριο λόγο η συνεργατικότητα και το ομαδικό πνεύμα είναι βασικές αξίες που αναπτύσσονται και «επιβραβεύονται» σε αυτό το κλίμα. Το παιδί κάτω από αυτές τις συνθήκες εκπαιδεύεται στο να μπορεί να αποβάλλει τον εγωκεντρισμό της παιδικής ηλικίας και να οδηγηθεί στην συνεργασία για την επίτευξη του κοινού στόχου που θέτει η ομάδα. Η ένταξη λοιπόν στην ομάδα προωθείται με τέτοιο τρόπο ώστε τα μέλη της ομάδας να έχουν πραγματικά «ανάγκη» ο ένας τον άλλον.
- Η κατασκήνωση ουσιαστικά αποτελεί ένα κλειστού τύπου σύστημα, το οποίο όμως προσομοιάζει εκπληκτικά στο κοινωνικό σύνολο ,όπου το παιδί θα λειτουργήσει αργότερα ως ενήλικας. Ένα λοιπόν βασικό θέμα που αντιμετωπίζει ένα παιδί σε έναν κατασκηνωτικό χώρο είναι η συνύπαρξη κανόνων –υποχρεώσεων. «Μαθαίνει» λοιπόν να χαλιναγωγεί την ανεξέλεγκτη ορμή της παιδικότητας του μέσα από όρια και κανόνες που δεν σχετίζονται πλέον με την αποδοχή του από την γονική φιγούρα (όπως θα γινόταν αν ήταν στο σπίτι) αλλά αποκλειστικά με την προσαρμοστικότητα του σε ένα ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο. Αργότερα ως ενήλικη φιγούρα το παιδί αυτό θα αποδεχτεί ευκολότερα τους κανόνες της κοινωνίας.
- Το παιδί εκπαιδεύεται να φροντίζει τον εαυτό του μόνο του. Η καθαριότητα, η ένδυση, η διατροφή αποκτούν προσωποκεντρικό χαρακτήρα και το παιδί έρχεται σε επαφή με τη χαρά της ‘αυτονόμησης’ του από την γονική φροντίδα. Αντιλαμβάνεται ότι ο εαυτός του έχει αξία και μακριά από την γονική φιγούρα. Με αυτόν τον τρόπο αναπτύσσεται υψηλή αυτοεκτίμηση , αφού το παιδί μπορεί και ικανοποιεί βασικές ανάγκες του βασιζόμενο σε δικές του δυνάμεις. Η υψηλή αυτοεκτίμηση είναι βασικός παράγοντας ψυχικής ισορροπίας και καλής λειτουργικότητας ιδιαίτερα στην παιδική ηλικία.
- Παράλληλα με το παιδί όμως υποβοηθείται και το υπόλοιπο οικογενειακό σύστημα. Σε ένα απαιτητικό κοινωνικό περιβάλλον όπου οι περισσότεροι γονείς «παίζετε» ταυτόχρονα τους πολλαπλούς ρόλους του γονέα, επαγγελματία ,συζύγου οι περισσότεροι μαθαίνετε να μην έχετε προσωπικό χρόνο. Όσο το παιδί βρίσκεται στη κατασκήνωση μπορείτε οι γονείς να χαλαρώσετε για λίγο και να ασχοληθείτε με την ‘φροντίδα’ όνος αλλού παιδιού , αυτού που ονομάζεται εσωτερικός σας εαυτός και μπορεί να είναι καταπιεσμένος .Αφήστε να αναδυθούν εκείνο το διάστημα και οι δικές σας ανάγκες .
ΒΟΗΘΗΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ
- Αν οι διακοπές των γονέων συνδυαστούν με την παραμονή του παιδιού τους στη κατασκήνωση τότε είναι ο ιδανικότερος συνδυασμός. Με την επανένταξη στο οικογενειακό σύστημα θα παρατηρήσετε μια ανανέωση, ευχάριστη διάθεση και ενεργητικότητα από όλα τα μέλη της οικογένειας.
- Η κατασκήνωση είναι ιδιαίτερα εποικοδομητική για παιδιά ελλειμματικά σε κοινωνικές δεξιότητες ,παιδιά που δεν κάνουν εύκολα φίλους, παιδιά που έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση. Έρευνες κατέδειξαν ότι η κατασκήνωση δρα καταλυτικά θετικά στα παιδιά αυτών των κατηγοριών.
- Μια επίσκεψη γνωριμίας του παιδιού μαζί με τους γονείς του στην κατασκήνωση είναι πάντα βοηθητική. Αυτό είναι καλό να γίνεται αρκετά πριν την ένταξη του παιδιού στην κατασκήνωση.
- Αν υπάρχουν αδέρφια και φίλοι που θα ήθελαν να πάνε κατασκήνωση με το παιδί σας οργανώστε το νωρίς .Είναι καλύτερα το παιδί σας να νιώθει ότι δεν θα είναι παντελώς μόνο.
- Συνήθως ένα παιδί μπορεί να πάει σε κατασκήνωση περίπου από πέντε χρονών. Ωστόσο αυτό θα καθοριστεί από την προσωπικότητα του παιδιού, την συναισθηματική του ηλικία και το πόσο θέλει το ίδιο να πάει κατασκήνωση.
Χρήσιμες Πληροφορίες
Πώς μπορούν οι γονείς να είναι σίγουροι ότι το παιδί τους θα βρίσκεται σε «καλά χέρια», θα διασκεδάζει και δεν θα νιώθει μοναξιά; Πώς μπορεί να επιλέξει κανείς την κατάλληλη κατασκήνωση; Είναι σαφές ότι τα κριτήρια επιλογής ποικίλλουν και σχετίζονται με τις ανάγκες, τις επιθυμίες και τα πιστεύω γονιών και παιδιών. Υπάρχουν, τελικά, ερωτήματα που πρέπει να θέσετε και κινήσεις που χρειάζεται να κάνετε, ώστε να καταλήξετε στην καλύτερη δυνατή επιλογή.
Η κατάλληλη κατασκήνωση
Για να λειτουργήσει μια κατασκήνωση πρέπει να έχει πάρει άδεια, η οποία ανανεώνεται κάθε χρόνο από το Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας και διασφαλίζει ότι πληρούνται οι βασικές προϋποθέσεις ασφάλειας και υγιεινής. Οι συχνοί υγειονομικοί έλεγχοι που πραγματοποιούνται σε όλες τις κατασκηνώσεις εξασφαλίζουν την ποιότητα του φαγητού, οπότε δεν πρέπει να ανησυχείτε για τη διατροφή του παιδιού σας. Όσον αφορά τις «σκηνές», σήμερα πρόκειται μάλλον για…σπιτάκια με όλες τις ανέσεις! Παρ’ όλα αυτά, δεν πρέπει να ξεχνάτε ότι η κατασκήνωση δεν είναι ξενοδοχείο. Ακόμα, λοιπόν και αν το είδος του κρεβατιού ή του στρώματος δεν είναι της αρεσκείας σας, καλύτερα να… «κάνετε τα στραβά μάτια», αφού το ουσιαστικό νόημα της κατασκήνωσης είναι αλλού! Μην επηρεαστείτε τέλος από την περιοχή που βρίσκεται η κατασκήνωση. Αν πληροί όλες τις προϋποθέσεις που επιθυμείτε, μη διστάσετε να την επιλέξετε, ακόμα και αν είναι μακριά.
Ένα παιδί είναι έτοιμο να πάει κατασκήνωση όταν μπορεί να επεξεργαστεί ψυχικά τον αποχωρισμό από τους γονείς του. Αυτό έχει να κάνει περισσότερο με τον τρόπο που έχει μεγαλώσει και όχι τόσο με την ηλικία του. Συνήθως, τα παιδιά από τα 6 τους περίπου χρόνια μπορούν να αποχωριστούν τους γονείς. Παρ’ όλα αυτά, ένα παιδί που είναι προσκολλημένο στη μητέρα και στον πατέρα του, θα δυσκολευτεί να φύγει ξαφνικά για μεγάλο διάστημα μακριά τους. Καλό είναι ο αποχωρισμός να γίνει σταδιακά. Για παράδειγμα, θα μπορούσαν για ένα απόγευμα να φύγουν οι γονείς και να αφήσουν το παιδί στον παππού και στη γιαγιά του ή να το πηγαίνουν να παίζει σε σπίτια συνομηλίκων του, ώστε να νιώσει περισσότερο ανεξάρτητο. Αν το παιδί παρουσιαστεί αρνητικό στην ιδέα της κατασκήνωσης, μπορείτε να συμφωνήσετε να μείνει λιγότερες μέρες.
H υγεία του στην κατασκήνωση
Στο χώρο της κατασκήνωσης κανονικά υπάρχει γιατρός και νοσοκόμα όλο το 24ωρο. Το προσωπικό δίνει ιδιαίτερη προσοχή στα παιδιά, ίσως και μεγαλύτερη από αυτήν που θα δίνατε εσείς οι ίδιοι, γιατί ο γιατρός είναι δίπλα τους και μπορούνε να τον συμβουλευτούν ανά πάσα στιγμή. Αυτό που πράγματι είναι πιθανό να κολλήσει το παιδί στην κατασκήνωση είναι ψείρες. Αν και οι υπεύθυνοι λαμβάνουν όλα τα μέτρα για την πρόληψη και αντιμετώπιση του φαινομένου, βεβαιωθείτε ότι το παιδί σας δεν έχει ψείρες πριν το στείλετε και, αν είναι δυνατόν, φροντίστε να μην έχει πολύ μακριά μαλλιά εκείνη την περίοδο. Ενημερώστε τους αρμόδιους για όσα πιθανόν χρειάζεται να γνωρίζουν για το παιδί σας, π.χ. αν έχει αλλεργίες ή παίρνει κάποιο φάρμακο που πρέπει να έχει μαζί του.
Συνήθως υπάρχουν τρεις κατασκηνωτικές περίοδοι, των 22 ημερών η καθεμία. Το κόστος συμμετοχής μπορείτε να το πληροφορηθείτε από την κάθε κατασκήνωση, ενώ οι περισσότερες κατασκηνώσεις έχουν συμβάσεις με μεγάλο αριθμό ασφαλιστικών ταμείων. Ρωτήστε για πιθανά επιπλέον έξοδα (μαθήματα ιππασίας, μεταφορά κλπ.).Oι εγγραφές ξεκινούν από 1η Mαΐου. Επίσης, πολλοί δήμοι της Aττικής οργανώνουν-συχνά δωρεάν- κατασκηνωτικά προγράμματα.
Πού να απευθυνθείτε
•Yπουργείο Yγείας και Πρόνοιας, τηλ.: 210-52. 32.821.
•Πανελλήνια Ένωση Λειτουργών Kατασκηνώσεων (ΠEΛK), τηλ.: 210-38.06.177.
